ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

تفسیر سوره عبس

ادامه آیات 24 تا 32

?بسم الله الرحمن الرحیم
«فَلْينْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ؛ انسان بايد به غذاي خويش (و آفرينش آن) بنگرد!»(24)« أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاءَ صَبًّا؛ ما آب فراوان از آسمان فرو ريختيم»(25)« ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا؛ سپس زمين را از هم شکافتيم.»(26) « فَأَنْبَتْنَا فِيهَا حَبًّا ؛ و در آن دانه‌هاي فراواني رويانديم»(27)« وَعِنَبًا وَقَضْبًا ؛ و انگور و سبزي بسيار»(28)« وَزَيتُونًا وَنَخْلًا ؛ و زيتون و نخل فراوان»(29) « وَحَدَائِقَ غُلْبًا ؛ و باغهاي پردرخت»(30) « وَفَاكِهَةً وَأَبًّا ؛ و ميوه و چراگاه»(31)« مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ؛ تا وسيله‌اي براي بهره‌گيري شما و چهارپايانتان باشد!»(32)
☀️پیام ها:
1️⃣انسان مأمور به تفکر در غذا، به عنوان یکی از نعمت های خداست، خوردن بی فکر کار حیوان است. «فَلْينْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ»
2️⃣اگر ملاکهای معنوی نباشند انسان و حیوان در کامیابی از غذا و طبیعت، در یک ردیفند« مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ»
3️⃣دقت در پیدایش نعمت ها وسیله ای برای کفر زدائی است.«قتل الانسان ما اکفره…. فَلْينْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ»
4️⃣هستی، مدرسه خداشناسی است، چه سیر تکاملی درون انسان و چه بیرون انسان« من نطفه خلقه فقدره-اماته- انشره-صببنا الماء صبّا- شققنا الارض شقّا…»
5️⃣ریزش باران و رویش انواع گیاهان و درختان هدفمند است و فراهم شدن غذا و انسان و حیوانات ، یکی از حکمت های آن است.« انا صبنا الماء صبا…..شققنا الارض…فنبتنا فیها حبّا…..متاعا لکم و لِأنعامکم»
6️⃣انگور،زیتون و خرما از میوه های مورد سفارش قرآن است.«عنبا…زیتونا و نخلا»
?تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، جزء 30، ج10، ص389. ?????? 

تفسیر سوره عبس

آیات 24 تا 32

بسم الله الرحمن الرحیم
«فَلْينْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ؛ انسان بايد به غذاي خويش (و آفرينش آن) بنگرد!»(24)« أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاءَ صَبًّا؛ ما آب فراوان از آسمان فرو ريختيم»(25)« ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا؛ سپس زمين را از هم شکافتيم.»(26) « فَأَنْبَتْنَا فِيهَا حَبًّا ؛ و در آن دانه‌هاي فراواني رويانديم»(27)« وَعِنَبًا وَقَضْبًا ؛ و انگور و سبزي بسيار»(28)« وَزَيتُونًا وَنَخْلًا ؛ و زيتون و نخل فراوان»(29) « وَحَدَائِقَ غُلْبًا ؛ و باغهاي پردرخت»(30) « وَفَاكِهَةً وَأَبًّا ؛ و ميوه و چراگاه»(31)« مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ؛ تا وسيله‌اي براي بهره‌گيري شما و چهارپايانتان باشد!»(32)
☀️نکته ها:
«صب» به معنای فرو ریختن آب از بلندی است که شامل نزول باران از آسمان و ریزش آب از آبشارها نیز می شود
«قضب» به سبزیجاتی گفته می شود که تر و تازه چیده و خورده شود و شامل علف و یونجه حیوانات نیز می گردد.
مراد از« شَقَقْنَا الْأَرْضَ» شکافتن زمین به وسیله جوانه گیاهان است که برای سر برآوردن از خاک آن را می شکافند و به رشد خود ادامه می دهند.
**مراد از « حَبًّا» حبوباتی است که به مصرف غذای انسان می رسد مانند گندم، جو، نخود، عدس و امثال اینها
« حَدَائِقَ» جمع«حدیقه» به معنای بوستانی است که اطراف آن دیوار کشیده باشند و «غلب» جمع «غَلبا» به معنای درخت بزرگ و تنومند است.
**انسان باید به غذای خود بنگرد که آیا از حلال است یا از حرام،دیگران دارند یا ندارند، نیروی به دست آمده از آن در کجا صرف می شود و این غذا چگونه به دست آمده است؟ امام باقر(ع) در ذیل آیه « فَلْينْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ» فرمودند: انسان بنگرد که علم خود را از چه کسی می گیرد(کافی، ج1ص50)، و طعام را شما طعام معنوی دانستند.
?تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی، جزء 30 ج10، ص388
#ادامه_دارد…….

تفسیر سوره عبس

آیات 17 تا 23

بسم الله الرحمن الرحیم
«قُتِلَ الْإِنْسَانُ مَا أَكْفَرَهُ؛ مرگ بر اين انسان، چقدر کافر و ناسپاس است!»(17) « مِنْ أَي شَيءٍ خَلَقَهُ؛ (خداوند) او را از چه چيز آفريده است؟!»(18)« مِنْ نُطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ ؛ او را از نطفه ناچيزي آفريد، سپس اندازه‌گيري کرد و موزون ساخت»(19)
« ثُمَّ السَّبِيلَ يسَّرَهُ ؛ سپس راه را براي او آسان کرد.»(20)« ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ ؛بعد او را ميراند و در قبر پنهان نمود،»(21)
« ثُمَّ إِذَا شَاءَ أَنْشَرَهُ ؛ سپس هرگاه بخواهد او را زنده مي‌کند!»(22)« كَلَّا لَمَّا يقْضِ مَا أَمَرَهُ ؛ چنين نيست که او مي‌پندارد؛ او هنوز آنچه را (خدا) فرمان داده، اطاعت نکرده است!»(23)✨✨✨✨✨
☀️نکته ها:
در میان انواع برخوردهایی که با مردگان می شود ، دفن آنها در گور شیوه ای است که خداوند به انسان آموخته است.در آیه 31 سوره مائده می خوانیم که : «فبعث الله غرابا یبحث فی الارض لیریه کیف یواری سوءه اخیه» آنگاه که قابیل در فکر چاره جویی و پنهان کردن جسد بی جان برادرش هابیل بود، خداوند با فرستادن کلاغی دفن در خاک را به او آموخت.
☀️پیام ها:
**انسان کافر و ناسپاس مورد لعن خداست« قُتِلَ الْإِنْسَانُ مَا أَكْفَرَهُ»
**در شیوه تبلیغ گاهی باید برای گروهی تند سخن گفت« قُتِلَ الْإِنْسَانُ»
**به آفرینش خود از نطفه ناچیز بنگرید تا از کفر و غرور دست بردارید.« مِنْ نُطْفَةٍ خَلَقَهُ»
**آفرینش انسان تصادفی نیست، بلکه از روی حساب و کتاب و تقدیر و اندازه گیری است« فَقَدَّرَهُ»
**آفریدن دلیل قدررت و اندازه گیری ، دلیل حکمت است« خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ»
**با آسان بودن راه شناخت حق و پیمودن آن، چرا گروهی بی راه می روند؟« قُتِلَ الْإِنْسَانُ مَا أَكْفَرَهُ….. ثُمَّ السَّبِيلَ يسَّرَهُ»
**خداوند با آسان کردن راه تکامل اتمام حجت کرده است.« ثُمَّ السَّبِيلَ يسَّرَهُ»
**انسان دارای استعدداهای زیادی است که با پیمودن راه حق به تکامل می رسد« ثُمَّ السَّبِيلَ يسَّرَهُ»
**انسان که مرگ و قبر را می بیند چرا سرسختی می کند؟« قُتِلَ الْإِنْسَانُ مَا أَكْفَرَهُ….. ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ»
**تمام کارها در حقیقت منصوب به اوست«أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ»
**معاد جسمانی است«اقبره… انشره»، یعنی همان را که در قبر برد بیرون آورد.
**با اینکه راه باز و حرکت آسان است اما گروهی باز وامانده اند.« ثُمَّ السَّبِيلَ يسَّرَهُ…… لَمَّا يقْضِ مَا أَمَرَهُ»
**توحید و نبوت و معاد در کنار یکدیگر مطرحند« خَلَقَهُ- السَّبِيلَ يسَّرَهُ- انشره»
**زمان وقوع قیامت تنها در اختیار خداست.« إِذَا شَاءَ أَنْشَرَهُ»
**انسان از ابتدا تا انتها تحت تدبیر و در دست اوست.« خَلَقَهُ- أَمَاتَهُ- انشره»
?تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی، جزء 30، ج10، ص386-387 . ??????☘️☘️?? #قرآن

تفسیر آیات 11 تا 16 سوره عبس

بسم الله الرحمن الرحیم
«كَلَّا إِنَّهَا تَذْكِرَةٌ ؛ هرگز چنين نيست که آنها مي‌پندارند؛ اين (قرآن) تذکر و يادآوري است.»(11)« فَمَنْ شَاءَ ذَكَرَهُ؛ و هر کس بخواهد از آن پند مي‌گيرد!»(12)«فِي صُحُفٍ مُكَرَّمَةٍ ؛ در الواح پرارزشي ثبت است.»(13) «مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ(عبس/14) ؛ الواحي والاقدر و پاکيزه»« بِأَيدِي سَفَرَةٍ(عبس/15) ؛ به دست سفيراني است.»(15)« كِرَامٍ بَرَرَةٍ ؛ والا مقام و فرمانبردار و نيکوکار!»(16)
☀️نکته ها:
**«صُحُف» جمع«صحیفه» به معنای مکتوب است. «سفره» جمع «سافر» به معنای کاتب است. چنان که «اسفار» جمع «سفر» به معنای «کتاب» است «بررّه» جمع «بارّ» به معنای نیکوکار است. (تفسیر مجمع البیان)
**مراد از «سفره» سفیران و رسولان وحی یعنی فرشگان هستند که وحی الهی را به پیامبران می رسانند و این فرشتگان یاران جبرئیل و تحت فرمان امر او هستند. که قرآن درباره او می فرماید: «انه لقول رسول کریم….مطاع ثم امین»(تکویر آیات 19-21) راه خدا هم آسان است هم زمینه فطری و فکری و فقهی دارد.
☀️پیام ها:
**آیات قرآن مایه تذکر و عامل بیداری فطرت بشری است.«إنَّها تذکره»
**مقام و مرتبه قرآن برتر از دسترسی نا اهلان و تحریف و تغییر آنان است. «مرفوعه مطهره»
**قرآن را باید در جایگاه بلند قرار داد.«مرفوعه»
**قرآن باید از هر آلودگی حفظ شود.«مطهره»
**در دعوت قرآن اکراه و اجباری نیست و هرکس بخواهد با اختیار خودش را می پذیرد.«فمن شاء ذکره»
**آنچه را خداوند تکریم کرده ما نیز باید تکریم کنیم.«صحف مکرمه»
**قرآن کریم را فرشتگان کرام به پیامبر(ص) می رسانند«صحف مکرمه….بایدی سفره کرام»(هم سرچشمه قرآن خداوند کریم است و هم خود قرآن و آورندگان آن و هم بر کسی که نازل شده است.)
?تفسیر نور حاج آقا قرائتی، جزء 30 ج 10، ص 386??????????

ادامه تفسیر سوره عبس آیات 1تا 10

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«عَبَسَ وَتَوَلَّى؛ چهره در هم کشيد و روي برتافت…»(1)« أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَى؛از اينکه نابينايي به سراغ او آمده بود!»(2)« وَمَا يدْرِيكَ لَعَلَّهُ يزَّكَّى؛تو چه مي‌داني شايد او پاکي و تقوا پيشه کند،»(3)« أَوْ يذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرَى ؛يا متذکر گردد و اين تذکر به حال او مفيد باشد!»(4)« أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى ؛ اما آن کس که توانگر است،»(5) « فَأَنْتَ لَهُ تَصَدَّى ؛ تو به او روي مي‌آوري»(6)«وَمَا عَلَيكَ أَلَّا يزَّكَّى؛در حالي که اگر او خود را پاک نسازد، چيزي بر تو نيست!»(7)« وَأَمَّا مَنْ جَاءَكَ يسْعَى(عبس/8)؛اما کسي که به سراغ تو مي‌آيد و کوشش مي‌کند،»(8)« وَهُوَ يخْشَى؛ و از خدا ترسان است،»(9)« فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهَّى ؛تو از او غافل مي‌شوي!»(10)
☀️پیام ها:
نقص عضو نشانه نقص شخصیت نیست(احترام نابینایان و معلولین و افراد ناقص الخلقه لازم است.)« عَبَسَ وَتَوَلَّى؛ أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَى»
ارزش اخلاق به خاطر کمال ذاتی آن است، نه خوشایند دیگران(نابینا که عبوس کننده را نمی بیند تا شاد یا ناراحت شود) « عَبَسَ وَتَوَلَّى؛ أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَى»
**اسلام با روحیه استکبار و تحقیر دیگران مخالف است« مَا يدْرِيكَ لَعَلَّهُ يزَّكَّى»
**به ظاهر افراد نمی توان قضاوت کرد(گاهی نابینا از افراد بینا طالب تر است)« الْأَعْمَى… لَعَلَّهُ يزَّكَّى»
**میزان پذیرش افراد جامعه متفاوت است، در برابر ارشاد و دعوت پیامبر(ص) گروهی تزکیه می شوند و گروهی در حد تذکر سود می برند« يزَّكَّى أَوْ يذَّكَّرُ»
**تذکر دادن بی نتیجه نیست و اثر خود را می گذارد «يذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرَى»
**اصل ایمان انسانهاست، نه ثروت و سرمایه آنهاست« أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى اما مَن…یَخشی»
**پیامبر(ص) مسئول ارشاد مردم است نه اجبار آنها« وَمَا عَلَيكَ أَلَّا يزَّكَّى»
**احساس بی نیازی محکوم است. جمله « أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى» در مقام انتقاد است.
**احساس بی نیازی و خود را کامل و بی نیاز دانستن سبب محروم شدن از تزکیه است.« مَنِ اسْتَغْنَى الّا يزَّكَّى»
**طبقه محروم به سرعت به سوی اسلام می آیند.« جائک یسعی»
**خشیت درونی با تلاش و حرکت بیرونی باید تؤام باشد.«یَسعی وَ هو یَخشی»
**راه خود سازی درک محضر پیامبر(ص) یا استاد رّبانی است. «جاءکَ یَسعی»
**در شیوه تبلیغ برخورد دوگانه با فقیر و غنی جایز نیست«فأنتَ لَهُ تَصدی فأنتَ عَنهُ تَلَهی»
?تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین قرائتی ، جزء 30 ج 10، ص 384.

تفسیر سوره عبس

آیات 1تا 10

☀️سیمای سوره عبس
این سوره چهل و دو آیه دارد و در مکه نازل شده است.
نام سوره از اولین آیه این سوره گرفته شده و به معنای چهره در هم کشیدن است.
گرچه شأن نزول آیات اولیه این سوره برخورد نامناسبی است که با یک فرد نابینا صورت گرفته اما محور مطالب آن همانند دیگر سوره های مکی معاد و حوادث تکان دهنده قیامت و سرنوشت مؤمنان و کافران در آن روز است.
بیان گوشه ای از نعمت های خداوند به انسان و کفران و ناسپاسی او در برابر این نعمت ها بخشی دیگر از آیات این سوره را تشکیل می دهد.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ «عَبَسَ وَتَوَلَّى؛ چهره در هم کشيد و روي برتافت…»(1)« أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَى؛از اينکه نابينايي به سراغ او آمده بود!»(2)« وَمَا يدْرِيكَ لَعَلَّهُ يزَّكَّى؛تو چه مي‌داني شايد او پاکي و تقوا پيشه کند،»(3)« أَوْ يذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرَى ؛يا متذکر گردد و اين تذکر به حال او مفيد باشد!»(4)« أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى ؛ اما آن کس که توانگر است،»(5) « فَأَنْتَ لَهُ تَصَدَّى ؛ تو به او روي مي‌آوري»(6)«وَمَا عَلَيكَ أَلَّا يزَّكَّى؛در حالي که اگر او خود را پاک نسازد، چيزي بر تو نيست!»(7)« وَأَمَّا مَنْ جَاءَكَ يسْعَى(عبس/8)؛اما کسي که به سراغ تو مي‌آيد و کوشش مي‌کند،»(8)« وَهُوَ يخْشَى؛ و از خدا ترسان است،»(9)« فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهَّى ؛تو از او غافل مي‌شوي!»(10)
☀️نکته ها:
بر اساس روایات اهل سنت شخصی به نام عبد الله بن مکتوم که فردی نابینا بود به مجلس پیامبر(ص) وارد شد در حالی که آن حضرت با بزرگان قریش همچون ابوجهل و عتبه جلسه داشت و آنان را به اسلام دعوت می کرد او که نابینا بود و حاضران را نمی دید مکرر از پیامبر(ص) می خواست تا قرآن بخواند تا او حفظ کند . لذا نوعی ناراحتی و کراهت در چهره پیامبر(ص) ظاهر شد در اینجا بود که آیات اولیه سوره عبس نازل شد و آن حضرت را مورد عتاب قرار داد.
البته در آیات مورد بحث دلالت روشنی بر اینکه شخص عبوس کننده پیامبر(ص) بوده است وجود ندارد و روایات اهل سنت آن را مطرح کرده است. اما در روایتی از امام صادق(ع) رسیده، این آیات در شأن مردی از بنی امیه نازل شده که در محضر پیامبر(ص) بوده که در هنگام ورود این مکتوم چهره در هم کشیده است و روی بگرداند(المیزان)
مرحوم سید مرتضی در کتاب متشابه القرآن روایات اهل سنت را مردود دانسته و با استناد به دیگر آیات قرآن می فرماید:
خداوند اخلاق پیامبر(ص) را ستوده و درباره او فرموده است: (إنکَ لِعَلی خُلقٍ عظیم)(قلم:4) تو دارای اخلاق نیکو و بزرگوارانه هستی و در دو مورد آن حضرت را به تواضع در برابر مؤمنان سفارش نموده است. « وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ»(الحجر/88) «وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ»(الشعراء/215) علاوه بر آنکه اگر پیامبر(ص) چنین اخلاقی داشت براساس آیات دیگر قرآن اصولا در تبلیغ توفیقی نداشت. چنانکه خداوند به پیامبرش می فرماید:« وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ»(آل عمران،159) اگر تند خو و خشن بودی مردم از اطراف تو پراکنده می شدند
*ده آیه انتقاد به خاطر چهره در هم کشیدن و عبوس کردن در برابر نابینایی که برای خنده و ترشرویی فرقی ندارد، نشان دهنده حساسیت اسلام در برخورد با طبقه محروم است.
*مراد از «استغنی» یا بی نیازی مالی است که باعث می شود شخص خود را برتر از دیگران بداند و یا بی نیازی از ارشاد و هدایت است که شخص، دیگران را گمراه و منحرف ببیند. البته جمع میان هر دو نیز ممکن است یعنی شخص در اثر ثروت زیاد گرفتار غرور شده و به سخن حق دیگران گوش فرا ندهد.
?تفسیر حجت الاسلام قرائتی، ج10، جزء 30، ص 383و 384??☀️☀️??☀️☀️??