ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

ادامه علل قیام عاشورا
 احیای سنت وسیره پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم )
روش و سیره رسول خدا(صلی الله علیه وآله و سلم ) اصل واساس دین محسوب می شود و مورد اتفاق مسلمانان است اما باید گفت در عصر معاویه و پس از آن این امر مهم دینی نادیده گرفته شد ، امام حسین (علیه السلام) قیام خود را پیروی از دین حضرت محمد( صل الله علیه وآله و سلم ) و احیای سنت او دانسته است و به برادرش محمد بن حنیفه فرمود :« و إنی لَم اُخرِج اشد اًولا بطراً و لا مفسداً ولاظلماً إنما خَرجتَ لِطلبِ ألاصلاح فی اُمة جدی ؛ من ازروی هوی و هوس و سرکشی و تبهکاری وستمگری قیام نکردم ، تنها به انگیزه سامان بخشی در امت جدم برخاستم . » قیام امام حسین(علیه السلام ) می تواند ابعاد گوناگونی داشته باشد اما به هیچ وجه امام حسین(علیه السلام ) قیام نکرد تا حکومت تشکیل دهد ؛ او می خواست سنت وسیره پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم ) را تجدید کند و این احیاء نیاز به قدرت داشت ، بنابراین اگر قیام امام حسین (علیه السلام) به نتیجه نمی رسید ؛ حکومت نیز تشکیل می داد ، امام حسین (علیه السلام ) پس از ورود به مکه نامه ای به سران قبائل بصره فرستاد و طی آن چنین نوشت :
«اینک پیک خودرا بانامه ای به سوی شما می فرستم و شمارا به کتاب خدا و سنت پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم ) دعوت می کنم زیرا در شرایطی قرار گرفته ایم که سنت پیامبر بکلی از بین رفته است و بدعتها زنده شده اما من شما را به راه راست هدایت می کنم ودرود خداوند بر شما باد» .
با تامّل در این سخنان روشن می شود که قیام آن حضرت هیچ گونه پیامدی مادی نداشت ، بلکه خود حضرت هدف از قیام خود را اینگونه بر می شمارد : « وَ إنی لَم اُخرِج أشراً وَلا بَطَراً ولا مَفسداً وَلاُظلماً إنما خَرجتَ لِطلبِ إلاصلاح فی اُمة جدی،أیدان باِ لمَعروف ألنهی عَنِ أ لمُنکَر َوایسِر بِسیرة جدی علی بن ابیطالب (علیه السلام) ؛ من به جهت خودخواهی و ستمگری و فتنه انگیزی خارج نشده ام بلکه به قصد اصلاح برامت جدم خروج کردم ، می خواهم به معروف فرمان دهم واز منکر باز دارم و برسیره جدم و پدرم علی بن ابی طالب (علیه ا لسلام) رفتار کنم ».
با نگاهی به تاریخ آن روز سرزمینهای اسلامی ، می یابیم که سنت نبوی پس از گذشت کمتر از نیم قرن در مسیر انحطاط افتاده است و به خاطر اختلافات صحابه و برداشتهای دینی گوناگون از سیره رسول خدا (صلی الله علیه وآله و سلم ) پراکنده شدند ؛ به همین خاطر امام (علیه السلام ) می فرمایند : «ألا بنابر این مؤمن باید مشتاق دیدار خدا باشد چرا که زندگی در چنین دوره ای مایع ننگ و سختی و مرگ سعادت است و د ر چنین شرایطی حضرت امام حسین (علیه ا لسلام)دست به قیام زدند و قیام اصلاحی امام حسین (علیه السلام)ریشه درنهضت اصلاحی انبیاء داشت ، او وارث خط اصلاح پیامبران بود و در این راه جان خود را فدا کرد تا مفاسد برچیده شود ، امام حسین (علیه ا لسلام) بُعدی از اصلاح طلبی خویش را بر مبنای احیای کتاب خدا و سنت و زدودن بدعت از افکار و اعمال مردم بر شمرد؛ به گونه ای که در نهضت خویش بر اوضاع نابسامان اجتماع صحه نمی گذاشت ومهر سکوت بر لب نمی گذاشت وخروج خویش را فقط انگیزه اصلاح در امت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) معرفی می کرد و می فرمود : « وإنما خرجتُ لطلبِ الاسلام ِفی امة جدی ؛ من برای اصلاح امت جدم خارج شده ام » به هرحال یکی از نتایج وعلل این قیام این بود که سنت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را احیاءکند .
#ادامه_دارد…
منبع:
1.بخشعلی ، قنبری ، فلسفه عاشورا ، چاپ دوم ، تهران ، سازمان تبلیغات ،1379، ص29.
2. محمود ، شریفی ، موسوعه کلمات امام حسین(ع)، ص330 .
3 . جعفر ، شهیدی ، دید گاهها ، جلد1،چاپ دوم ، قم ، نشر آثار امام (ره) ، بی تا ، ص83 .
4 . شریف ، قریشی ، حیاه ، امام حسین (ع) ، جلد2، چاپ اول ، قم ، مؤسسه اسلامیه ،2006 ، ص264 .
5 . علی ، ابن شهرآشوب ، مناقب آل ابی طالب ، هاشم ، رسولی محلاتی (محقق) ، جلد4، چاپ دوم ، قم ، علامه ، بی تا ، ص89 .
6. محمد بن جریر ، طبری ، تاریخ طبری ، ابو القاسم ، پاینده (مترجم) ، جلد3 ، چاپ اول ، بیروت ، رواقع التراث العربی ،1362 ، ص404 .
7. علی ، ابن شهر آشوب ، مناقب آل ابی طالب ، ص79 .

ادامه اثرات قیام عاشورا
بالا رفتن محبوبیت خاندان حضرت علی(ع)
از دیگر اثراتی که نهضت امام حسین( علیه السلام) به دنبال داشت بالا رفتن محبوبیت خاندان حضرت علی (علیه السلام) در میان مردم بود ؛ البته لازم به ذکر است که آن حضرت برای محبوبیت شخصی قیام نکرد چرا که شأن آن حضرت بالاتر از این است ، هر حکومتی برای اینکه ثابت قدم و استوار بماند به دو امر مهم و اصلی نیازمند است ؛ یکی قدرت نظامی و دیگری محبوبیت در میان مردم است که اگر امر دوم نباشد امر اول به تنهایی کار آیی زیادی ندارد و نمی تواند آن حکومت را حفظ کند . داشتن محبوبیت و موافقت افکار اجتماع از مسائل مهم وحیاتی هر حکومتی است و حکومتها برای به دست آوردن محبوبیت در میان مردم به ابزارهای مختلفی متوسل می شوند زیرا این مقبولیت و محبوبیت یکی از ارکان حکومت است و حکومت بنی امیه از این امر مستثنی نبود معاویه به صرف تمام تلاش ونقشه های شیطانی خود همواره در پی یافتن دو چیز بود : یکی محبوبیت دادن به خاندان بنی امیه و دیگری از بین بردن محبوبیت آل علی( علیه السلام )که اگر به این دو عنصر دست می یافت به هدف خود که نابودی اسلام بود می رسید ، اما عاشورای سال 61 هجری قمری مانع از رسیدن معاویه به افکار پلیدش شد و پرده از تمام حقایق برداشت .
مسئله داشتن محبوبیت و مقبولیت و قبضه کردن افکار اجتماع از مسائل حیاتی و مهمی است که همواره موردنظر حکومتهاست و حکومت ها هر چند اکثریت آنها تکیه گاه بزرگی جز قدرت ندارند ، اما آنها می دانندکه نیرومندتر از جایگاه نظامی چیز دیگری است و آن هم جایگاهی است در دلهای مردم که درپی به دست آوردن آن هستند ، هر انقلابی هر اندازه هم اصیل و پرارزش باشد تنها در آن صورت می تواند برای خود در جامعه جاپیدا کند و به ثمرهای مطلوب برسد که دارای جاذبه ای برای افکار عمومی باشد ؛حکومتی که پایه اصلی آن را قدرت نظامی و مادی تشکیل داده باشد سخت متزلزل است .
آری حادثه عاشورا و جانبازی های امام حسین (علیه السلام) و خاندان او بود که سبب نفوذ معنوی بسیاری برای آل علی (علیه السلام) شد و آنها را ازمحبوبیت خاصی برخوردار کرد به گونه ای که هر چه بیشتر از واقعه عاشورا می گذرد ؛ اقشار بیشتری شیفته امام وخاندان پاک او می شدند حادثه عاشورا سبب تجدید حیات اسلام گردید و خون تازه ای در رگهای اسلام به جریان در آورد که با زنده ماندن نام امام حسین (علیه السلام) ، نام پیامبر( صلی الله علیه وآله وسلم) ومیراث آن حضرت هم زنده خواهد ماند .
منبع
عبدالکریم ، هاشمی نژاد ، درسی که امام حسین (علیه السلام) به انسان ها آموخت ، چاپ یازدهم ، تهران ، 1369 ، ص190

ادامه اثرات قیام عاشورا
1.بیداری مردم
اثر دیگر قیام عاشورا روشن ساختن افکار عمومی توده های مردم بود ، فرزند پیغمبر( صلی الله علیه و آله و سلم) با موقعیت حساس و بی نظیر خود اجتماع آنروز را متوجه اسلام حقیقی نمود تا مردم فریب ستمگران بی دین را که به نام اسلام ، حقیقت اسلام را می کوبیدند نخورند .
از آنجا که امام حسین (علیه السلام)در شمار دعوت کنندگان به سوی خدا و منادی حق و نور حق است و نور حق هم پنهان نمی ماند و آتش الهی هرگز به خاموشی نمی گراید وخداوند هم خواسته تا نور خودرا به اتمام برساند ، بنابر این امام قیام کرد تا مردم مسلمان را که درخواب عظیم بسر می بردند بیدار کند و آنان را از سستی برهاند و روح مبارزه طلبی را در آنان بدمد تا هم از بند مستبدان برهند و هم دربندان را برهانند . در زیارتی از زیارتهای امام حسین (علیه السلام) که در روز اربعین خوانده می شود جمله ای پر معنا وجود دارد وآن این است : «بَذل مَهجه فیک لِیستَنقذ عِبادک مِن ألجهاله لی ؛ در راه تو بذل جان کردتا بندگان تورا ازنادانی نجات بخشد » امام حسین (علیه ا لسلام) خون خود را نثار کرد تا مردم را ازجهالت نجات بخشد و درجای دیگری می فرماید : «دوامُ الاعتباریودّی إ لی الاستبصار وَیثمرالاذدجار؛ ادامه عبرت آموزی به بصیرت می انجامد و خویشتنداری در پی می آورد» .
2. پایداری اسلام
حفظ قانون اگرچه به آن عمل نشود از مهمترین مسائلی است که همیشه مورد توجه بزرگان جهان بوده و همیشه حراست و پاسداری قانون را از مفاخر خود می دانستند . همگان باید در حفظ دین و دفاع ازحریم شرع و احکام کوشا باشند و هرگاه دین دستخوش تغییر وتحول از جانب معاندین شد واجب است مسلمانان به یاری دین برخیزند و خطرات را ازدین دفع کنند . امام حسین( علیه السلام )برهمه انسانهای پس از خود تا آخر تاریخ و بر همه بشریت وتمدنهای پس از خود حق دارد و همه مدیون ایشانند ؛ زیرا اگر امام حسین (علیه السلام) نبود عاشورا نبود و اگر عاشورا نبود اسلام نمی ماند و اگر اسلام نبود تمدن اسلامی پدید نمی -آمد ، تازمینه اصلی ایجاد تمدن و پیشرفتهای بعدی و ظهور رنسانس در غرب بشود و در آن صورت این تمدن کنونی وجود نداشت .
امام حسین (علیه السلام) با قیام عاشقانه خود حقیقت محبت ورزی و دوستی راستین را به همگان آموخت ؛ مقاومت و پایداری این وجود مقدس وایستادگی در مقابل ظلم وستم باعث بقاء و دوام شد و نهضت مقدس این بزرگوار بقای دین را باعث گردید به طوری که گفته می شود دین را وجود مقدس محمدی (صلی الله علیه و آله و سلم ) شروع وآغاز نمود و بقای آن به واسطه وجود مبارک امام حسین( علیه السلام) شد ؛روایت مشهور نبوی که فرمود :«حسین از من است و من از حسین هستم » به معنای این است که برپایی و باقی ماندن اسلام به برکت امام حسین (علیه السلام) است ؛آن حضرت باعث شد که قانون اسلامی به رسمیت خود باقی بماند و از قانونیت نیفتد .
منبع:
1.محمد هاشم ، دستغیب ، سیدالشهدا (علیه السلام) ، چاپ اول ، شیراز ، کانون تربیت ، بی تا ، صص6-5 . 2. بخشعلی ، قنبری ، فلسفه عاشورا ، ص29 .
3.عباس ، قمی ، مفاتیح الجنان ، چاپ دوم ، قم ، فاطمةالزهرا ،1377 ، ص771 .
4. علی اصغر ، الهامی نیا ، عبرت های عاشورا ، چاپ اول ، بی جا ، آموزش های عقیدتی سپاه ، بی تا ، ص19 .
5.محمد هاشم ، دستغیب ، همان کتاب ، ص7 .

ادامه علل قیام عاشورا
 دعوت کوفیان از امام حسین (علیه السلام )
از دیگر عواملی که امام حسین( علیه السلام)را به قیام واداشت دعوت کوفیان از آن حضرت بود ، دعوت مردم از امام(علیه السلام ) ایجاب می کرد که به خواست مردم پاسخ مثبت دهد . پذیرش دعوت مردم کوفه ازجانب امام حسین (علیه السلام )درست همانند قبول ولایت حضرت علی (علیه السلام) است .
بعد از کشته شدن عثمان مردم به خانه حضرت علی( علیه ا لسلام) ریختند تا با وی بیعت کنند حضرت هم با توجه به اصرار مردم در پذیرش حکومت فرمودند :
«آگاه باشید به خدا سوگند اگر نه این بود که جمعیت بسیاری گرداگردم را گرفته وبه یاری ام قیام کردند و از این جهت حجت تمام شده است و اگر نبود عهدی که خداوند از علماء و دانشمندان گرفته که در برابر ستم ستمکاران و گرسنگی ستم دیدگان سکوت نکنند ؛ من مهار شتر خلافت را رها می ساختم و از آن صرفنظر می کردم» .
در زمان امام حسین (علیه السلام) نیز مردم کوفه نامه های فراوانی برای امام فرستادند و اولین عکس العمل امام(علیه السلام) این بود که پسر عمویش مسلم بن عقیل را به کوفه فرستاد تا اوضاع را بسنجد مردم کوفه با دعوت ازامام حسین (علیه السلام) مسیر فیزیکی و ظاهری امام را معین کردند ، وخود آن حضرت مسیر معنوی و باطنی حرکت خودرا مشخص کرد . اگر مردم کوفه از امام (علیه ا لسلام) دعوت نمی کردند امام (علیه السلام ) حرکتی را که آغاز کرده بود شاید مسیر آن کوفه نبود، اما ارسال نامه ها از طرف شخصیتهای کوفی به دست امام (علیه السلام )رسید که به تدریج نامه ها به هزار نامه رسید .
نخستین نامه در دهم ماه رمضان سال 60 هجری به دست امام (علیه السلام ) رسید . امام حسین(علیه - السلام ) برسر دو راهی تاریخ قرار گرفته است اگر به تقاضای آنان پاسخ نمی داد قطعاً درمقابل تاریخ محکوم بود و تاریخ آینده قضاوت می کرد که زمینه مساعد بود اما امام (علیه السلام ) نتوانست از این فرصت استفاده کند .
امام( علیه ا لسلام )برای اتمام حجت به تقاضای آنها پاسخ مثبت داد . بنابراین مردم کوفه نقش اساسی در حرکت امام داشتند تا آنجا که با خبر شهادت مسلم نیز برنگشت چون حجت برآنها تمام شده بود و دراین صورت آنها ادعا می کردند نسبت به امام (علیه ا لسلام) وفادار بودند .
#ادامه_دارد…
منبع:
1. نهج البلاغه ، محمد ، ح3، ص497 .
2. احمد ، خاتمی ، ره توشه راهیان نور ، چاپ اول ، قم ، دفتر تبلیغات اسلامی ، بی تا ، صص162-3.
3. عباس ، عزیزی ، لهوف ، چاپ نهم ، قم ، صلاه ،1386، ص 15 .
4.عباس ، عزیزی، امام حسین(ع) از زبان استاد مطهری ، قم ، صلاه ، بی تا ، صص30-19.