ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

تفسیر سوره تکویر آیات 15 تا 21
بسم الله الرحمن الرحیم
فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ؛ سوگند به ستارگانی که بازمی‌گردند،:(15) « الْجَوَارِ الْکُنَّسِ(التکویر/16) ؛ حرکت می‌کنند و از دیده‌ها پنهان می‌شوند.»
« وَاللَّیلِ إِذَا عَسْعَسَ ؛ و قسم به شب، هنگامی که پشت کند و به آخر رسد،»(17) «وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ؛و به صبح، هنگامی که تنفس کند.»(18) « إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ؛ که این (قرآن) کلام فرستاده بزرگواری است [= جبرئیل امین‌]»(19)
ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ(التکویر/20) ؛ که صاحب قدرت است و نزد (خداوند) صاحب عرش، مقام والائی دارد!»(20)
مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ؛ در آسمانها مورد اطاعت (فرشتگان) و امین است!»(21)
نکته ها:
«خُنَس» جمع «خانس» به معنای رجوع کننده است.«جَوار» جمع «جاریه» به معنای روان و در جریان است و «کُنَّس» جمع «کانس» به معنای مخفی شدن است مفسران با توجه به آیات بعد که در مورد به پایان رسیدن شب و دمیده شدن صبح است ، آیاتِ «فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوَار الْکُنَّسِ » را در مورد ستارگان دانسته اند که هر شب ظاهر می شوند و با طلوع خورشید پنهان می گردند، گرچه در همان حال پنهانی در حرکت اند و لذا شب بعد به جای خود باز می گردند
«عَسْعَسَ» به معنای تاریکی رقیق است که به فرموده حضرت علی(ع) به هنگام پایان شب مشاهده می شود.(تفسیر مجمع البیان) بنابر آیه «وَاللَّیلِ إِذَا عَسْعَسَ» شبیه آیه «و اللّیل إذا ادبر»(مدثر 33) می باشد
«تَنَفَّسَ» به معنای نفس کشیدن صبح است گویا روز از حبس شب آزاد شده و در هوای آزاد نفس می کشد
سوگند خداوند به دمیدن صبح و پنهان شدن ستاره و حرکت کرات آسمانی در زمانی که مردم در جاهلیت به سر می بردند، نشانه ی توجه اسلام به طبیعت و تفکر در آن است.
منبع: تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، جزء 30 ج 10، ص 398 و 399