ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

تفسیر آیات 14 تا 17 سوره مطففین
بسم الله الرحمن الرحیم
«كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يكْسِبُونَ؛چنين نيست که آنها مي‌پندارند، بلکه اعمالشان چون زنگاري بر دلهايشان نشسته است!»(14) « كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ؛ چنين نيست که مي‌پندارند، بلکه آنها در آن روز از پروردگارشان محجوبند!»(15)« ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُو الْجَحِيمِ(المطففين/16)؛ سپس آنها به يقين وارد دوزخ مي‌شوند!»(16)« ثُمَّ يقَالُ هَذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ ؛ بعد به آنها گفته مي‌شود: «اين همان چيزي است که آن را انکار مي‌کرديد!»(17)
نکته ها:
1- «رَین» به معنای زنگار است بر اجناس قیمتی می نشیند. امام باقر(ع) می فرماید:«هرگناه بر انسان غالب شود، امیدی به رستگاری او نخواهد بود و این است معنای »كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ »(تفسیر مجمع البیان)
2- امام باقر(ع) می فرمایند:«هیچ بنده ای نیست مگر آنکه قلبش سفید است. با انجام هر گناه در آن سفیدی نقطه سیاهی پدید می آید و اگر توبه کند آن سیاهی محو می شود و اگر اصرار بر گناه کند سیاهی توسعه یافته و تمام سفیدی قلب را فرا می¬گیرد و دیگر انسان به خیر و سعادت بر نمی گردد.(تفسیر نور الثقلین)
3-امام رضا(ع) فرمودند: مراد از « إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ» آن است که از پاداش خداوند محرومند وگرنه خداوند مکان ندارد.(توحید صدوق ص 162)
پیام ها:
1- افسانه پنداشتن قرآن ناشی از ناپاکی دل است.«كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ»
2-گناه، روح انسان را دگرگون و از درک حق باز می دارد. « بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يكْسِبُونَ»
3-فطرت انسان سالم است آنچه آن را می پوشاند گناه است. « رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ»
4- در فرهنگ قرآن ، قلب و روح مرکز درک حقایق است.« رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ»
5-اصرار و تداوم بر گناه سبب زنگار قلب است.« مَا كَانُوا يكْسِبُونَ»
6-عمل، سرمایه انسان است که با آن خوبی هایا بدی ها را کسب می کند. «كَانُوا يكْسِبُونَ»
7- زنگار گناه که در دنیا مانع درک حقیقت است، در آخرت نیز مانع دریافت الطاف الهی می شود. « إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ»
8- مأموران دوزخ دوزخیان را سرزنش می کنند.« ثُمَّ يقَالُ هَذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ»
:books: تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی، ج10،جزء 30، ص 417-418

تفسیر سوره مطففین

بسم الله الرحمن الرحیم

«كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ؛ چنين نيست که آنها (درباره قيامت) مي‌پندارند، به يقين نامه اعمال بدکاران در «سجين» است!»(7) « وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ؛ تو چه مي‌داني «سجين» چيست؟» (8) « كِتَابٌ مَرْقُومٌ؛  نامه‌اي است رقم زده شده و سرنوشتي است حتمي!»(9) «  وَيلٌ يوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ؛ واي در آن روز بر تکذيب‌کنندگان!»(10) «  الَّذِينَ يكَذِّبُونَ بِيوْمِ الدِّينِ؛ همانها که روز جزا را انکار مي‌کنند.»(11) «  وَمَا يكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ؛ تنها کسي آن را انکار مي‌کند که متجاوز و گنهکار است!»(12) « إِذَا تُتْلَى عَلَيهِ آياتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ؛ (همان کسي که) وقتي آيات ما بر او خوانده مي‌شود مي‌گويد: «اين افسانه‌هاي پيشينيان است!»(13)

پیام ها:

1- کم فروش فاجر است و پرده دیانت را می درد «للمطفّفین… الفجّار….»

2- سرنوشت فاجران، قطعی و مشخص است.«کتاب مرقوم»

3- گناه انسان را به کفر و انکار حقایق وا می دارد.«  وَمَا يكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ»

4-کسانی آیات قرآن را افسانه و اسطوره می خوانند که در گرداب گناه و طغیان فرو رفته اند. « كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ إِذَا تُتْلَى عَلَيهِ آياتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ»

5-توجیه وحی به افسانه، راهی است برای کافر ماندن« قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ»

6- لقمه ی حرام انسان را تا مرز کفر پیش می برد .(در آغاز سوره سخن از کم فروشی بود که عامل کسب لقمه حرام است، در آیات بعد سخن از فجور شد و در ادامه سخن از تکذیب است) «  وَيلٌ يوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ»

7-رفتار انسان، در عقاید و باورهای او اثر می گذارد. تجاوز و گناه پی در پی انسان را به تکذیب وا می دارد. « وَمَا يكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ»

8- به یک تذکر و انذار نباید قناعت کرد، تذکر و تلاوت باید دائمی باشد« تُتْلَى عَلَيهِ آياتُنَا»(فعل مضارع نشان استمرار است.)

9- قرآن حتی نزد مخالفان پر جاذبه است . « قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ»(اسطوره به داستان های زیبا و پر جاذبه گفته می شود.)

تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی، ص417 جزء 30 جلد 10.

حفظ موضوعی آیات نماز
 هجرت برای اقامه نماز
:books:سوره ابراهیم آیه 37
بسم الله الرحمن الرحیم
«رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ؛ پروردگارا، من برخی از ذرّیّه و فرزندان خود را به وادی بی‌کشت و زرعی نزد بیت‌الحرام تو مسکن دادم، پروردگارا، تا نماز را به پا دارند، پس تو دلهایی از مردمان را به سوی آنها مایل گردان و به انواع ثمرات آنها را روزی ده، باشد که شکر تو به جای آرند.»
معنی کلمات
بواد: وادى: دره. سيلگاه . راغب گويد: وادى در اصل، محل جريان آب است . دره را از آن جهت، وادى گويند . در آيه مراد، دره است.

افئدة: فؤاد: قلب. جمع آن ، افئده است. «فأد» به معنى بريان كردن و حركت و تحريك آمده است . قلب را از آن فؤاد گفته ‏اند كه، در آن توقّد و دلسوزى هست و يا متأثّر و متحوّل مى ‏باشد.

تهوى: هوى: ميل نفس. آن در ميل مذموم و ممدوح هر دو به كار مى ‏رود. در قرآن بيشتر در ميل مذموم و خواهش نفس و گاهى در ميل ممدوح آمده است . مانند اين آيه، «تهوى»: ميل مى‏ كند.(
تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی)
نکته تفسیری
سپس دعا و نیایش خود را این چنین ادامه می‌دهد: «پروردگارا! من بعضی از فرزندانم را در سرزمین بی‌آب و علفی، در کنار خانه‌ای که حرم تو است ساکن ساختم تا نماز را برپای دارند» (رَبَّنا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِی بِوادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِیُقِیمُوا الصَّلاةَ).

پس از آن که خداوند به ابراهیم، پسری از کنیزش «هاجر» داد و نامش را «اسماعیل» گذاشت، حسادت همسر نخستینش «ساره» تحریک شد و نتوانست حضور هاجر و فرزندش را تحمل کند، از ابراهیم خواست که آن مادر و فرزند را به نقطه دیگری ببرد، و ابراهیم طبق فرمان خدا در برابر این درخواست تسلیم شد.

اسماعیل و مادرش هاجر را به سرزمین مکّه که در آن روز یک سرزمین خشک و خاموش و فاقد همه چیز بود آورد، و در آنجا گذارد، و با آنها خداحافظی کرد و رفت.

سپس ابراهیم دعای خودش را این چنین ادامه می‌دهد:

خداوندا! اکنون که آنها در این بیابان سوزان برای احترام خانه بزرگ تو مسکن گزیده‌اند «تو قلوب گروهی از مردم را به آنها متوجه ساز و مهر آنها را در دلهایشان بیفکن» (فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ).

«و آنها را از انواع میوه‌ها (ثمرات مادی و معنوی) بهره‌مند کن، شاید شکر نعمتهای تو را ادا کنند» (وَ ارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُونَ).
:books:برگزیده تفسیر نمونه

#تفسیر_قرآن
#سوره_مطففین
#آیات1 تا6
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«وَيلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ؛ واي بر کم‌فروشان!»(1)« الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يسْتَوْفُونَ؛ آنان که وقتي براي خود پيمانه مي‌کنند، حق خود را بطور کامل مي‌گيرند.»(2)« وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يخْسِرُونَ؛ اما هنگامي که مي‌خواهند براي ديگران پيمانه يا وزن کنند، کم مي‌گذارند!»(3)« أَلَا يظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ؛ آيا آنها گمان نمي‌کنند که برانگيخته مي‌شوند»(4)«لِيوْمٍ عَظِيمٍ؛ در روزي بزرگ»(5) « يوْمَ يقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ؛ روزي که مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مي‌ايستند.»(6)
پیام ها:
1-خطر را با کلمات هشدار دهنده اعلام کنید.« وَيلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ»
2-مال حرام از راه کم فروشی، عامل سقوط انسان است. «وَيلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ»
3-تفاوت گذاردن در گرفتن و دادن کم فروشی است.آنچه بر خود نمی پسندی بر دیگران مپسند.« اكْتَالُوا… يسْتَوْفُونَ، كَالُوهُمْ…….يخْسِرُونَ»
4-کم فروشی نسبت به هرکس ، گرچه مسلمان نباشد نا رواست.« عَلَى النَّاسِ»
5- بالاتر از گناه، انس گرفتن با گناه است، به گونه ای که کم فروشی شغل انسان شود. « يخْسِرُونَ»(فعل مضارع، نشانه استمرار است)
6- برای جلوگیری از مفاسد اقتصادی باید یاد معاد را در دل¬ها زنده کنیم.« أَلَا يظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ؛»
7-اعتقاد به معاد حتی در حد گمان باز دارنده است. «أَلَا يظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ»
8-حوادث روز قیامت بزرگ و هولناک است.« لِيوْمٍ عَظِيمٍ»
9-برای کم فروشی و حق الناس باید پاسخ گو باشیم.« يوْمَ يقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ»
10–کیفر و مجازات مجرمان از شئون ربوبیت خداست. «يوْمَ يقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ»
:books: تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین،حاج آقای قرائتی. ج10، ص415

#تفسیر_قرآن
#تفسیر_سوره_مطففین
#آیات_1تا_6
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«وَيلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ؛ واي بر کم‌فروشان!»(1)« الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يسْتَوْفُونَ؛ آنان که وقتي براي خود پيمانه مي‌کنند، حق خود را بطور کامل مي‌گيرند.»(2)« وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يخْسِرُونَ؛ اما هنگامي که مي‌خواهند براي ديگران پيمانه يا وزن کنند، کم مي‌گذارند!»(3)« أَلَا يظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ؛ آيا آنها گمان نمي‌کنند که برانگيخته مي‌شوند»(4)«لِيوْمٍ عَظِيمٍ؛ در روزي بزرگ»(5) « يوْمَ يقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ؛ روزي که مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مي‌ايستند.»(6)
 نکته ها:
 *«وَیل» به معنای هلاک و عذاب است و بر اساس روایات، نام درّه ای در دوزخ یا دری از درهای آن می¬باشد.
 *«طفیف» و قلیل به یک معناست و «تطفیف» به معنای کاستن و کم گذاشتن است و ریشه آن از «طّف» به معنای کنار است. به فروشنده ای که از کنار اجناس می زند «مطفّف» گویند. این مسعود نقل می کند که هرکس از نمازش بکاهد مشمول این آیه است.(تفسیر نمونه)
 *کم فروشی هر صنفی متناسب با خودش می باشد: معلم، کارگر، نویسنده، فروشنده، مهندس، دکتر و دیگر مشاغل، هر کدام در انجام وظیفه خود کوتاهی کنند کم فروش است.
 • کم فروش خود را زرنگ می داند، مردم را دوست ندارد، خدا را رازق نمی داند و ظلم اقتصادی به جامعه می کند.
 • کم فروشی از گناهان کبیره است زیرا وعده عذاب برای آن آمده است.
 • امکان کم فروشی یا حساسّیت در کیل بیش از وزن است لذا در یک آیه فقط از کیل، و در آیه پس از آن، ابتدا مجددا از کیل سپس از وزن سخن به میان آمده است.
 • درروایات می خوانیم: هرگاه مردم گرفتار گناه کم فروشی شوند، زمین روئیدنی های خود را از مردم باز می دارد و مردم به قحطی تهدید می شوند. (تفسیر المیزان)
 • انضباط و دقت اقتصادی در رأس برنامه های اصلاحی انبیاست. چنانکه حضرت شعیب (ع) به قوم خود فرمود:« أَوْفُوا الْكَيلَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ؛ حق پيمانه را ادا کنيد (و کم فروشي نکنيد)، و ديگران را به خسارت نيفکنيد!»« وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ؛ و با ترازوي صحيح وزن کنيد!»« َوَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْياءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ؛ و حق مردم را کم نگذاريد، و در زمين تلاش براي فساد نکنيد! »(شعرا، آیات 181تا 183)
پیمانه را (در معامله) کامل و تمام بدهید و از کم کنندگان و خسارت زنندگان نباشید و با ترازوی درست وزن کنید و کالاهای مردم را کم ندهید و روی زمین مفسدانه عمل نکنید.
:books: تفسیر نور حجت الاسلام، قرائتی، ج10، ص414.

حفظ موضوعی قرآن
#آیات_نماز
#نماز_اولین_توصیه_لقمان_حکیم
:books:سوره لقمان آیه 17
بسم الله الرحمن الرحیم
«يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ؛ ای فرزند عزیزم، نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن و (بر این کار از مردم نادان) هر آزار بینی صبر پیش گیر، که این نشانه‌ای از عزم ثابت (مردم بلند همّت) در امور عالم است.»
معانی کلمات آیه
عزم: قصد. راغب گويد: «العزم: عقد القلب على امضاء الامر …» مراد از آن در آيه معزوم است در كشاف درباره‏ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ گويد: «اى مما يجب العزم عليه من الامور»(تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی،، ج‏8، ص: 246)
تفسیر آیه
بعد از تحکیم پایه‌های مبدأ و معاد که اساس همه اعتقادات مکتبی است به مهمترین اعمال یعنی مسأله نماز پرداخته، می‌گوید: «پسرم! نماز را برپا دار» (یا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلاةَ).

چرا که نماز مهمترین پیوند تو با خالق است، نماز قلب تو را بیدار و روح تو را مصفّا، و زندگی تو را روشن می‌سازد.

آثار گناه را از جانت می‌شوید، نور ایمان را در سرای قلبت پرتو افکن می‌دارد، و تو را از فحشا و منکرات باز می‌دارد.

بعد از برنامه نماز به مهمترین دستور اجتماعی یعنی امر به معروف و نهی از منکر پرداخته، می‌گوید: «و (مردم را) به نیکیها و معروف دعوت کن و از منکرات و زشتیها بازدار» (وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ).

و بعد از این سه دستور مهم عملی به مسأله صبر و استقامت که در برابر ایمان همچون سر نسبت به تن است، پرداخته، می‌گوید: «و در برابر مصائبی که به تو می‌رسد شکیبا باش که این از کارهای مهم (هر انسانی) است» (وَ اصْبِرْ عَلی ما أَصابَکَ إِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ).

:books: برگزیده تفسیر نمونه ج3، ص560