ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

 تفسیر سوره انشقاق

بسم الله الرحمن الرحیم

«يا أَيهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ(الانشقاق/6) ؛ اي انسان! تو با تلاش و رنج بسوي پروردگارت مي‌روي و او را ملاقات خواهي کرد!»  «فَأَمَّا مَنْ أُوتِي كِتَابَهُ بِيمِينِهِ(الانشقاق/7)؛ پس کسي که نامه اعمالش به دست راستش داده شود،»«فَسَوْفَ يحَاسَبُ حِسَابًا يسِيرًا(الانشقاق/8) ؛ بزودي حساب آساني براي او مي‌شود،»  و«َينْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا(الانشقاق/9) ؛ و خوشحال به اهل و خانواده‌اش بازمي‌گردد.» « وَأَمَّا مَنْ أُوتِي كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ(الانشقاق/10) ؛ و اما کسي که نامه اعمالش به پشت سرش داده شود،» «  فَسَوْفَ يدْعُو ثُبُورًا(الانشقاق/11)؛ بزودي فرياد مي‌زند واي بر من که هلاک شدم!»«  وَيصْلَى سَعِيرًا(الانشقاق/12)؛ و در شعله‌هاي سوزان آتش مي‌سوزد.»  «إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا(الانشقاق/13)

چرا که او در ميان خانواده‌اش پيوسته (از کفر و گناه خود) مسرور بود!»«  إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ يحُورَ(الانشقاق/14) ؛ او گمان مي‌کرد هرگز بازگشت نمي‌کند!» « بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا(الانشقاق/15) ؛ آري، پروردگارش نسبت به او بينا بود (و اعمالش را براي حساب ثبت کرد)!»

پیام ها:

1- انسان در حرکت به سوی خداست. «يا أَيهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ»(چنانکه در جای دیگر می فرماید: « انّا للهِ و انّا الیه راجعون»(بقره، 156)

2.انسان در مسیر حرکت به سوی خدا با مشکلات بسیاری روبه رو ست. « إنّکَ کادِحٌ الی ربّک»

3. خداوند در تاریخ و جوامع قوانینی ثابت قرار داده است که همه از آن تبعیت می کنند؛ نه می توانند توقف کنند و نه به عقب باز گردند و یا به سویی دیگر روند.«کادح الی ربّک کدحا»

4.پایان حرکت انسان، رسیدن به خداوند است.«فملاقیه»

5. اعمال انسان در دنیا ثبت شده و در قیامت به صورت مکتوبی و مستند به او ارائه می شود.«اوتیّ کتابه»

6. در قیامت حساب مردم گوناگون است و خوبان حسابی آسان دارند.«حسابا یسیرا» ( و تبه کاران حسابی سخت)«حسابا شدیدا»(طلاق 8)

7- به شادی های دنیوی مغرور نشوید که می گذرد، به شادی های پایدار قیامت فکر کنید. ( اگر امروز به خاطر فرمان الهی از بعضی لذت های خانوادگی صرفنظر کردیم و برای جهاد یا تحصیل علم یا خدمت از خانواده دور شدیم، در آینده جبران خواهد شد.)«ینقلب إلی أهله مسرورا»

8-در روزی که برخی از یکدیگر فرار می کنند. « یومَ یفرّ المرءُ من اخیه….» آن که حسابش آسان و جایگاهش بهشت باشد، به سوی خانواده اش باز می گردد. « ینقلب إلی أهله مسرورا» (شاید فراریان  از یکدیگر، مراد کافران باشند.)

تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، جزء 30، ج10، ص 427-428.

تفسیر آیات 6تا 15 سوره انشقاق
بسم الله الرحمن الرحیم
يا أَيهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ(الانشقاق/6) ؛ اي انسان! تو با تلاش و رنج بسوي پروردگارت مي‌روي و او را ملاقات خواهي کرد!» «فَأَمَّا مَنْ أُوتِي كِتَابَهُ بِيمِينِهِ(الانشقاق/7)؛ پس کسي که نامه اعمالش به دست راستش داده شود،»«فَسَوْفَ يحَاسَبُ حِسَابًا يسِيرًا(الانشقاق/8) ؛ بزودي حساب آساني براي او مي‌شود،» و«َينْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا(الانشقاق/9) ؛ و خوشحال به اهل و خانواده‌اش بازمي‌گردد.» « وَأَمَّا مَنْ أُوتِي كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ(الانشقاق/10) ؛ و اما کسي که نامه اعمالش به پشت سرش داده شود،» « فَسَوْفَ يدْعُو ثُبُورًا(الانشقاق/11)؛ بزودي فرياد مي‌زند واي بر من که هلاک شدم!»« وَيصْلَى سَعِيرًا(الانشقاق/12)؛ و در شعله‌هاي سوزان آتش مي‌سوزد.» «إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا(الانشقاق/13)
چرا که او در ميان خانواده‌اش پيوسته (از کفر و گناه خود) مسرور بود!»« إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ يحُورَ(الانشقاق/14) ؛ او گمان مي‌کرد هرگز بازگشت نمي‌کند!» « بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا(الانشقاق/15) ؛ آري، پروردگارش نسبت به او بينا بود (و اعمالش را براي حساب ثبت کرد)!»
نکته ها:
کلمه « کدح» هم به معنای تلاش و کوشش آمده و هم به معنای آسیب وارد کردن، یعنی انسان به سوی پروردگارش پیش می رود ولی رفتنی با رنج و تعب که گویا به خود آسیب و خدشه وارد می کند.
*در حدیث می خوانیم هرکس سه خصلت را دارا باشد، خداوند حساب او را آسان قرار می دهد و با رحمت خود، او را به بهشت وارد می سازد: به آن کس که محرومش کرده، عطا کند؛ با آنکه قطع رابطه کرده صله رحم می کند و از آن که به او ظلم کرده در می گذرد. « تعطی من حرمک تصل من قطعک و تعفو عن ظلمک»(تفسیر نور الثقلین)
*در آیه نهم و سیزدهم، سخن از شادی وسرور در نزد خانواده است. یک منفی که مورد انتقاد است و یکی مثبت که پاداش نیکوکاران است. آری ثمره سرور مستانه و غافلانه در دنیا دوزخ است، و ثمره ایمان و تقوا در دنیا سرور در میان بستگان در قیامت است.
از حضرت علی(ع) درباره آیه «َينْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا» سؤال شد فرموند: کسانی که در دنیا اهل و عیال انسان بهشتی بودند، اگر مؤمن باشند در آخرت نیز اهل او خواهند بود.
:books: تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی ، ج10، جزء 30، ص426 و 427.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

 إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ(الانشقاق/1)

در آن هنگام که آسمان [= کرات آسماني‌] شکافته شود،

  وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(الانشقاق/2)

و تسليم فرمان پروردگارش شود -و سزاوار است چنين باشد-

  وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ(الانشقاق/3)

و در آن هنگام که زمين گسترده شود،

  وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ(الانشقاق/4)

و آنچه در درون دارد بيرون افکنده و خالي شود،

  وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(الانشقاق/5)

و تسليم فرمان پروردگارش گردد -و شايسته است که چنين باشد-

پیام ها

1. در آستانه قیامت ، آسمان های استوار و محکم«سبعا شدادا»( نبأ12) شکافته می شوند. «إذا السماءٌ النشقت»

2. هستی گوش به فرمان و تسلیم خداوند است.«أَذِنَتْ لِرَبِّهَا » (این جمله درباره آسمان و زمین هر دو آمده است.)

3. طبیعت نوعی شعور دارد که فرمان پذیر خداوند است.«أَذِنَتْ لِرَبِّهَا»

4. تسلیم خدا شدن تنها تسلیم شدن است که شایسته و سزاوار است.«حُقت»

5. در آستانه قیامت زمین چنان دگرگون می شود که تمام ناهمواریهای آن از میان رفته و سطحی گسترده و هموار می شود. «إِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ»

تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین قرائتی ج10، جزء 30، ص 425-426.

تفسیر سوره انشقاق

سیمای سوره

این سوره بیست و پنج آیه دارد و در مکه نازل شده است.  نام سوره برگرفته از آیه اول و به معنای شکافته شدن است.

همانند دیگر سوره های مکی محور  مباحث این سوره، موضع معاد و قیامت است.  ازهم پاشیدن نظام موجود هستی و به هم خوردن نظم زمین و آسمان خبر از برپا شدن قیامت و برقرار شدن نظامی دیگر در عالم خبر می دهد.

تلاش و کوشش انسان در قیامت به بار می نشیند و کارنامه عمل پاکان و ناپاکان به دست آنها داده می شود.تا بر اساس آن به پاداش یا کیفر برسند. و این سنت پروردگار در طول تاریخ است و همه بر آن اساس محاسبه می شوند.

در روایات آمده است تلاوت همراه با تدبر آیات این سوره، انسان را از اینکه نامه عملش به دست چپش داده شود، حفظ کرده و در امان می دارد.(تفسیر نور الثقلین)

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

 إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ(الانشقاق/1)

در آن هنگام که آسمان [= کرات آسماني‌] شکافته شود،

  وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(الانشقاق/2)

و تسليم فرمان پروردگارش شود -و سزاوار است چنين باشد-

  وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ(الانشقاق/3)

و در آن هنگام که زمين گسترده شود،

  وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ(الانشقاق/4)

و آنچه در درون دارد بيرون افکنده و خالي شود،

  وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(الانشقاق/5)

و تسليم فرمان پروردگارش گردد -و شايسته است که چنين باشد-

نکته ها:

«انشقاق» به معنای شکافته شدن است. حضرت علی(ع) فرمودند: «تنشق السماء من المجره؛ یعنی آسمان از طریق کهکشان از هم گسیخته شود.» (تفسیر درّ المنثور)

«أذنت» از «اُذن» به معنای حرف شنوی و «حُقت»  یعنی شایسته و سزاوار و حقّش این بود.

·         در قیامت آنچه در دل زمین است، از مردگان و گنج ها و … به بیرون پرتاب می شود.

چنانکه در سوره زلزال می فرماید: «إذا زلزلت الارضُ زلزالها و اخرج الارض اثقالها»

تفسیر نور حجت الاسلام و المسلیمن قرائتی، ج10، جزء 30، ص 424-425.

بسم الله الرحمن الرحیم

« إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا كَانُوا مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا يضْحَكُونَ؛ بدکاران (در دنيا) پيوسته به مؤمنان مي‌خنديدند.»(29) «  وَإِذَا مَرُّوا بِهِمْ يتَغَامَزُونَ؛ و هنگامي که از کنارشان مي‌گذشتند آنان را با اشاره تمسخر مي‌کردند.»(30)

  «وَإِذَا انْقَلَبُوا إِلَى أَهْلِهِمُ انْقَلَبُوا فَكِهِينَ ؛و چون به سوي خانواده خود بازمي‌گشتند مسرور و خندان بودند.»(31)

  «وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَؤُلَاءِ لَضَالُّونَ؛ و هنگامي که آنها را مي‌ديدند مي‌گفتند: «اينها گمراهانند!»(32)

  «وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيهِمْ حَافِظِينَ؛ در حالي که هرگز مأمور مراقبت و متکفل آنان [= مؤمنان‌] نبودند!»(33)

  «فَالْيوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يضْحَكُونَ ؛ولي امروز مؤمنان به کفار مي‌خندند.»(34)

  «عَلَى الْأَرَائِكِ ينْظُرُونَ ؛ در حالي که بر تختهاي آراسته بهشتي نشسته و (به سرنوشت شوم آنها) مي‌نگرند!»(35)

  «هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يفْعَلُونَ؛ آيا (با اين حال) کافران پاداش اعمال خود را گرفتند؟!»(36)

نکته ها:

«غَمز» به معنای عیب جویی از دیگران با اشاره چشم و ابرو است.

پیام ها:

1.مؤمنان باید آماده برخوردهای ناروای گهنکاران و مجرمان باشند. « إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا»

2.خنده، غمزه، نیش و نوش های دیگران شما را دلسرد نکند، زیرا خود آنان مجرم هستند.« إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا»

3. تمسخر و تحقیر روش دیرینه مجرمان است..«کانوا….یضحکون»

4. مجرم به گناه خود قانع نیست، پاکان را تحقیر می کند و به آنان ضربه روحی می زند. «یضحکون، یتغامزون»

5. ساختن طنز و فکاهی برای تمسخر مؤمنان از شیوه های مجرمان است.« انْقَلَبُوا فَكِهِينَ«

6. اصرار بر گناه دید و قضاوت انسان را عوض می کند(جالب است بدانید مجرمان مؤمنان را گمراه می پندارند.) « قَالُوا إِنَّ هَؤُلَاءِ لَضَالُّونَ»

7. گنه پیشگان لایق قضاوت و اظهار نظر در مورد مؤمنان نیستند.« قَالُوا إِنَّ هَؤُلَاءِ لَضَالُّونَ وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيهِمْ حَافِظِينَ»

8. مؤمنان نباید انتظار تأیید مخالفان را داشته باشند.« وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيهِمْ حَافِظِينَ»

9. گویا مجرمان خود را قّیم مؤمنان می داند که خداوند آن را نفی می کند. « وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيهِمْ حَافِظِينَ»

10.مؤمنان در قیامت، عامل رنج روحی مجرمان هستند. زیرا در آنجا مؤمنان نیز به آنان خواهند خندید.«  فَالْيوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يضْحَكُونَ»

11 . کیفر در قیامت با گناه در دنیا تناسب دارد(کیفر خنده های تمسخر آمیز در دنیا مورد خنده قرار گرفتن در آخرت است. « الَّذِينَ أَجْرَمُوا كَانُوا……یضحکون-الذین آمنوا…یضحکون»

12.کیفرهای قیامت بازتاب اعمال خود انسان است. «  هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يفْعَلُونَ»

تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی ، جزء 30، ج10، ص 421و 422.

الحمد الله رب العالمین

پایان.

تفسیر قرآن
#سوره_مطففین_آیات 18تا 28
بسم الله الرحمن الرحیم
«كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيينَ؛چنان نيست که آنها (درباره معاد) مي‌پندارند، بلکه نامه اعمال نيکان در «عليين» است!»(18) «وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيونَ(المطففين/19)؛ و تو چه مي‌داني «عليين» چيست!»(19) « كِتَابٌ مَرْقُومٌ؛ نامه‌اي است رقم‌خورده و سرنوشتي است قطعي)(20) «يشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ؛ که مقربان شاهد آنند!»(20) « إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ؛ مسلما نيکان در انواع نعمت‌اند.»(22) « عَلَى الْأَرَائِكِ ينْظُرُونَ ؛ بر تختهاي زيباي بهشتي تکيه کرده و (به زيباييهاي بهشت) مي‌نگرند!»(23) « تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ؛ در چهره‌هايشان طراوت و نشاط نعمت را مي‌بيني و مي‌شناسي!»(24) « يسْقَوْنَ مِنْ رَحِيقٍ مَخْتُومٍ؛ آنها از شراب (طهور) زلال دست‌نخورده و سربسته‌اي سيراب مي‌شوند!»(25) « خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَلِكَ فَلْيتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ ؛ مهري که بر آن نهاده شده از مشک است؛ و در اين نعمتهاي بهشتي راغبان بايد بر يکديگر پيشي گيرند!»(26) « وَمِزَاجُهُ مِنْ تَسْنِيمٍ ؛ اين شراب (طهور) آميخته با «تسنيم» است.»(27) « عَينًا يشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ؛ همان چشمه‌اي که مقربان از آن مي‌نوشند.»(28)
 پیام ها:
 1- « علِّیین» جمع «عِلّیِ» به معنای درجات بلند تا بی نهایت است.
 2. مراد از کتاب ابرار سرنوشت نیکان در قیامت است و مرقوم یعنی مشخص و نشانه دار به گونه ای که با سایر نوشته ها اشتباه نمی شود.
 3. «ارائک» جمع «اریکه» به معنای تختی است که زینت شده و برای آرمیدن مهیاست.
:seedling: 4.«نَضرَه» به معنای زیبایی و خرمی و «نعیم» به معنای نعمت فراوان و «رحیق» به معنای شراب خالص است.
:seedling: 5. «تنافس» یا از «نفیس» است، یعنی دو نفر برای به دست آوردن یک شیء نفیس تلاش می کنند و یا از «نفس» است یعنی دو نفر برای به دست آوردن چیزی آخرین نفس خود را به کار برده و تلاش می کنند.
:seedling: 6. پذیرایی در بهشت مراتب و درجاتی دارد:
برای گروهی «یسقون» و برای گروهی دیگر «سقاهم ربهم» یعنی بعضی با واسطه و بعضی بی واسطه الطاف را دریافت می کنند.
:seedling: 7. بعضی گفته اند که مراد از مسک در «ختامه مُسک» ظرف شراب مهر شده است.
:seedling: 8.مقربان از تسنیم می نوشند ولی ابرار از نوشیدنی که با تسنیم مخلوط شده خواهند نوشید.
:seedling: 9. نوشیدنی های بهشتی انواعی دارد: بعضی در نهرها جاری است.«انهار من ماء، انهار من لبن، انهار من خبر، انهار من عسل بعضی در ظرف های مهر شده است.«ختامه مسک» و بعضی از آسمان بهشت یا از طبقات بالای آن فرو می ریزد که همان تسنیم است.
:seedling: 10.امام باقر(ع) فرمود: « تسنیم بهترین نوشیدنی بهشت است و مخصوص پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) اوست و از بالا می ریزد و در منزلهای آن جاری است.»
:books: تفسیر نور حجت الاسلام و المسلین قرائتی، ج10، جزء 30، ص 419-420.
:evergreen_tree::evergreen_tree::seedling::seedling: