ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

زمینه های ایجاد و تشکیل شورای انقلاب

22 دی ماه مصادف با سالروز تشکیل شورای انقلاب به فرمان امام خمینی(ره) است.نخستین نهادی که ضرورت داشت در اوج جریان انقلاب اسلامی تشکیل گردد.

زمینه های شکل گیری شورای انقلاب

انقلاب اسلامی ایران که از 19 دی 1356 با قیام مردم قم جرقه های آن دوباره زده و شعله ور شد، هر روز بر گسترش ابعاد این انقلاب افزوده می­ شد، به طوری که موج اعتراضات مردمی علیه رژیم پهلوی در اواسط سال 57، در شهریور و به دنبال آن در پاییز آن سال به صورت روزانه در آمده بود. در پی هجرت امام خمینی(ره) به پاریس و بیانات، سخنرانی­ ها و اعلامیه­ های پی در پی امام (ره) بر ضد رژیم پهلوی اعتراضات مردمی تشدید یافت و این امید را در دل انقلابیون ایجاد کرد که سرنگونی رژیم مستبد محمدرضا پهلوی نزدیک است. از این­رو، اندیشه شکل ­گیری “شورای انقلاب” در میان روحانیون معتمد امام پدید آمد که در سفر شهید مطهری به پاریس، این طرح با امام در میان گذاشته شد. امام خمینی(ره) در دیدار با آیت ا… مطهری در خصوص شورای انقلاب یک­سری نکات و افرادی را برای این شورا بیان می کنند که در ایران پیگیری شود. آیت ا… هاشمی رفسنجانی در این باره در مقدمه کتاب صورت مذاکرات شورای انقلاب آورده است: … آقای مطهری در مراجعت از سفر پاریس، دستور رهبر عظیم ­الشأن انقلاب را مبنی بر تشکیل شورای انقلاب آوردند. حضرت امام آقایان شهید مطهری، شهید بهشتی و موسوی اردبیلی و شهید باهنر و اینجانب هاشمی رفسنجانی را به عنوان هسته اول شورای انقلاب تعیین و اجازه داده بودند که افراد دیگر با اتفاق نظر این پنج نفر اضافه شوند و در جلسات ابتدایی تصمیم بر این شد که حتی الامکان ترکیب شورا از اعضای روحانی و غیر روحانی به نسبت مساوی و نزدیک به هم باشد.[1]

مدتی بعد امام خمینی (ره) در نامه ­ای به شهید بهشتی می­ نویسند: « پس از اهداى سلام و تحیت، وقت دارد سپرى مى‏ شود و من خوف آن دارم که با عدم معرفى اشخاص، مفسده پیش آید. بنا بود به مجرد آمدن ایشان (آیت ا… مرتضی مطهری) با اشخاص مورد نظر یکى یکى و جمعى ملاقات کنید و نتیجه را فوراً به اینجانب اعلام کنید و نیز مرقومى که معرف باشد با خط و امضاى عدد معلوم بفرستید. من در انتظار هستم و باید عجله شود و نیز استفسار از بعضى آنها براى مسافرت به خارج. در هر صورت همه موضوعات که به شما و ایشان تذکر داده شد، لازم است با عجله انجام گیرد و اگر اشخاص دیگرى نیز پیدا شد ملحق شود».[2]

همچنین در خصوص اهمیت تشکیل شورای انقلاب، حضرت امام خمینی (ره) در 18 دی 57 در پاسخ به نماینده رئیس جمهور فرانسه که حامل پیامی از جانب کارتر برای امام بودند، اظهار داشتند: تأکید مى‏­ کنم که اگر بخواهید آرامش در ایران حاصل شود راهى جز این نیست که نظام شاهنشاهى- که قانونى نیست- کنار برود، و ملت را به حال خود باقى بگذارند، تا من یک شوراى انقلاب تأسیس کنم از اشخاص پاکدامن، براى نقل قدرت؛ تا امکانات مناسب جهت حکومت مبعوث ملت انجام گیرد.[3]

 سرانجام امام خمینی (ره) در ۲۲ دی‌ماه ۱۳۵۷ در پیامی فرمان تشکیل شورای انقلاب را صادر فرمودند:

 « سلام و تحیت بر ملت قهرمان و شریف ایران، سلام بر شهداى راه حق

 اکنون که روز پیروزى ملت شجاع نزدیک مى شود، اکنون که خون­ هاى پاک عزیزان بی­ گناهى که براى دفاع از حق و حقیقت به دست جلادان خون‏ آشام شاه بر زمین ریخته شده است بارور مى­ گردد، لازم مى ‏دانم مراتب ذیل را به اطلاع ملت ایران و مردم جهان برسانم: 1- به موجب حق شرعى و بر اساس رأى اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به اینجانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامى ملت، شورایى به نام «شوراى انقلاب اسلامى» مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد. اعضاى این شورا در اولین فرصت مناسب معرفى خواهند شد. این شورا موظف به انجام امور معین و مشخصى شده است؛ از آن جمله مأموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالى را مورد بررسى و مطالعه قرار داده و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد. دولت موقت در اولین فرصت که مناسب و صلاح دانسته شود به ملت معرفى و شروع به کار خواهد نمود».[4]

 این نخستین بار بود که رسماً از سوی رهبر کبیر‌ انقلاب، تشکیلات و برنامه‌های آینده حکومت اسلامی اعلام می‌شد. اعلام رسمی موجودیت شورای انقلاب از سوی امام خمینی (ره)، رژیم و رسانه­ های جمعی را به تکاپو انداخت تا از هویت اعضای آن اطلاع پیدا کنند. ولی درایت اعضای شورای انقلاب باعث شد تا نه عوامل رژیم موفق به شناسایی آنان شوند و نه رسانه های جمعی اطلاعی از آن به دست بیاورند.

 ریاست شورای انقلاب در ابتدا بر عهده آیت‌ا… مرتضی مطهری بود اما با شهادت وی ریاست شورای انقلاب به آیت‌ا… طالقانی منتقل شد. با فوت آیت ا… طالقانی، آیت ا… بهشتی عهده دار ریاست شورای انقلاب شدند. آقای هاشمی رفسنجانی درباره نقش استاد مطهری در تشکیل و هدایت شورای انقلاب اظهار می­ دارد: طبعا چون امام حرف­ ها را برای ایشان (آیت ا… مطهری) زده بودند، مرجع برای ما ایشان بودند. بیشتر نص امام را از ایشان بایست می شنیدیم… ایشان بیشتر از ما مسائل فکری برایشان مطرح بود تا عملی و در گذشته هم این طوری بود. در شورای انقلاب هم این طوری بود. خیلی مواظب بود که خطوط انحرافی فکری که آن روز در جامعه ما وجود داشت و سر و صدا هم زیاد داشت، اینها در شورای انقلاب راه پیدا نکنند.[5]

 کارکرد و اقدامات شورای انقلاب

 تشکیل شورای انقلاب نخستین اقدام عملی در جهت اداره‌ کشور به شمار می‌رود. چنان‌که در همان زمان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از مشکلات مردم را حل نمود. به علاوه زمینه‌ انتقال حکومت از سلطنت به جمهوری اسلامی را فراهم نمود. سه هدف ساماندهی انقلاب، وارد آوردن آخرین ضربات به پیکر نیمه جان رژیم پهلوی و کمک به اداره کشور پس از پیروزی انقلاب را می ­توان از اصلی­ ترین و کلی ­ترین اهداف تاسیس شورای انقلاب دانست. بنابراین، از نخستین روز ورود امام خمینی(ره) بحث­ های مهمی از قبیل تشکیل دولت، تشکیل مجلس، ایجاد مجلس مؤسسان [خبرگان] در این شورا مطرح شد. از کارکردها و اقدامات مهم شورای انقلاب قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مذاکره با مقامات نظامی نیروهای مسلح، دیدارهای دیپلماتیک، مأموریت راه اندازی نفت و انتخاب مهندس بازرگان به رئیس دولت موقت بود.

 پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از اولین اقدامات شورای انقلاب، تشکیل «کمیته موقت انقلاب اسلامی» برای دفاع از انقلاب و مقابله با ضد انقلاب در شهرها بود که حکم انتصاب آیت ا… مهدوی کنی به عنوان سرپرست کمیته مرکزی انقلاب اسلامی صادر شد. برگزاری همه پرسی در رابطه با نظام جمهوری اسلامی در 12 فروردین 58 و تصویب اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوم اردیبهشت ۱۳۵۸ از اقدامات مهم دیگر شورای انقلاب بود. همچنین شورای انقلاب، ملی شدن بانک‌ها، سامان بخشیدن به دادگاه‌های انقلاب، بررسی پیش نویس قانون اساسی و انتشار آن در جراید، تصویب قانون شوراهای محلی، تصویب ملی شدن صنایع بزرگ، تصویب آیین‌نامه مجلس خبرگان، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس شورای اسلامی و … را انجام داد.

 به دنبال تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ و استعفای دولت موقت، شورای انقلاب بیانیه مهمی خطاب به ملت صادر کرد و یادآور شد که مصمم است در فرصت محدودی، برگزاری همه‌پرسی درباره قانون اساسی، انتخابات مجلس شورای ملی و ریاست جمهوری و… را به انجام برساند. متعاقب این بیانیه اعلام شد که شورا ترکیب تازه‌ای خواهد داشت و با ادغام دولت در شورا، اعضای جدید شورا انتخاب شدند و در اداره مملکت، اینگونه بین اعضای شورا تقسیم کار شد:(آیت‌الله)خامنه‌ای ـ دفاع و پاسداران، هاشمی رفسنجانی - وزارت کشور، شهید باهنر ـ آموزش و پرورش، مهدوی کنی ـ کمیته انقلاب و دادگستری، شهید بهشتی ـ جهاد سازندگی، بنی‌صدر (مخلوع) ـ وزارت خارجه، معین‌فر ـ نفت، حبیبی ـ آموزش عالی، عزت‌ ا… سحابی ـ برنامه و بودجه، میناچی ـ ارشاد ملی، شهید قدوسی ـ دادگاه انقلاب.

 این افراد فعالیت‌های خود را آغاز کرده و در مدت کوتاهی نسبتا موفق شدند بر خلأ سیاسی موجود فایق آیند. همه‌پرسی قانون اساسی در ۱۲ آذر ۱۳۵۸ و متعاقب آن انتخابات ریاست‌جمهوری در بهمن ۱۳۵۸ برگزار شد و مجلس شورای اسلامی در ۷ خرداد ۱۳۵۹ افتتاح گردید.

 با شروع کار مجلس و شورای نگهبان و دیگر نهاد‌ها، مسئولیت و ضرورت وجودی شورای انقلاب به پایان رسید. لذا در ۱۲ تیر ۱۳۵۹ آیت ا… بهشتی اعلام کرد: «مسئولیت شورای انقلاب دو هفته دیگر پایان می‌یابد.» آخرین جلسه شورای انقلاب در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ برگزار شد و حسن ابراهیم حبیبی سخنگوی شورای انقلاب، در آخرین مصاحبه خود پس از این جلسه اعلام کرد: «امروز با رسمیت یافتن مجلس شورای اسلامی و کامل شدن اعضای شورای نگهبان قانون اساسی، کار شورای انقلاب که تاکنون وظیفه قانونگذاری را برعهده داشت نیز به پایان رسید.»[6]

 پژوهش خبری صدا وسیما// گروه سیاسی

 [1]- صورت مذاکرات شورای انقلاب، مقدمه به قلم اکبر هاشمی رفسنجانی، ج 1

 [2]- صحیفه امام، ج‏4، ص: 307

 [3]- صحیفه امام، ج‏5، ص: 377

 [4]- صحیفه امام، ج‏5، ص: 426

 [5]- مجله سروش، یادنامه شهید مطهری، اردیبهشت 1362

 [6]- برگرفته از کتاب؛ روزها و رویدادها، مرکز فرهنگی تربیتی نور ولایت، 1379، صص 505 - 502

خوشبخت کسی است که …..

کارهایی که عمر را زیاد می کند:

✍️البته راههای افزایش طول عمر منحصر در موارد ذیل نیست و آنچه بیان خواهد شد مشتی از خروار است.

❶ «نیکی به والدین و صله‌رحم»
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: ای فرزند آدم! به پدر و مادرت نیکی کن و صله‌رحم داشته باش تا خداوند، کارت را آسان و عمرت را طولانی بگرداند. پروردگارت را فرمان ببر تا خردمند به شمار آیی و از او نافرمانی نکن که نادان شمرده می‌شوی.(الفردوس، ج۵ ، ص۲۸۲)

❷ «خوش خویی و حسن خلق»
امام صادق (ع) می‌فرماید: نیکوکاری و خوش اخلاقی، خانه‌ها را آباد و عمرها را طولانی می‌کنند.(کافی، ج۲ ، ص۱۰۰)

❸ «زیارت امام حسین علیه السلام»
در این باره امام صادق(ع) فرموده است: زیارت امام حسین(ع) را رها نکن و دوستان خود را هم به آن سفارش کن که در این صورت، خداوند عمرت را طولانی و روزی‌ات را زیاد می‌کند و زندگی‌ات را همراه با سعادت می‌کند و جز سعادتمند نمی‌میری و نام تو را در شمار سعادتمندان، ثبت می‌کند.(کامل الزیارات، ص۲۸۶)

❹ «نیکی به خانواده»
امام صادق(ع) می‌فرماید: هر کس به شایستگی در حق خانواده‌اش نیکی کند، خداوند بر عمرش می‌افزاید.(کافی، ج۸ ، ص۲۱۹)

❺ «شاد کردن والدین»
امام صادق(ع) می‌فرماید: اگر دوست داری که خداوند عمرت را زیاد کند، پدر و مادرت را شاد و مسرور کن.(بحارالانوار، ج۷۴ ، ص۸۱)

❻ «شستن دست پیش و پس از غذا خوردن»
امام صادق(ع) می‌فرماید: دست‌هایتان را قبل و بعد از غذا خوردن بشوئید، که فقر را می‌برد و بر عمر می‌افزاید.(محاسن، ج۲، ص۲۰۲)

❼ «صدقه دادن»
صدقه شامل دادن واجبات و مستحبات مالی از سوی شخص است و اختصاص به زکات و خمس ندارد. هر کسی به هر میزان که صدقه به ویژه به سائل و محروم دهد، از برکات آن بهره‌مند خواهد شد که از جمله آنها افزایش عمر است. امام باقر (ع) فرمود: کار خیر و صدقه، فقر را می‌برد، بر عمر می‌افزاید و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور می‌کند.(ثواب الاعمال، ص۱۴۱)

❽ ‌«وضو گرفتن»
طهارت بدنی: پیامبر(ص) می‌فرماید: وضو زیاد بگیر تا خداوند، عمرت را زیاد کند.(امالی مفید، ص۶۵، حدیث ۵)

❾ «گرفتن ناخن در روز جمعه»
پیامبر(ص) می‌فرماید: هر کس در روز جمعه ناخن‌هایش را کوتاه کند، عمر و مالش زیاد می‌شود.(جامع‌الاخبار، ص۳۳۳)

❿ «اعمال سه‌گانه»
امام صادق(ع) می‌فرماید: سه چیز است که اگر مؤمن از آنها مطلع شود، باعث طول عمر و دوام بهره‌مندی او از نعمت‌ها می‌شود: طول دادن رکوع و سجده ، زیاد نشستن بر سر سفره‌ای که در آن دیگران را اطعام می‌کند و خوش رفتاری‌اش با خانواده.

منبع: کافی، ج۴ ، ص۴۹

بیت الاحزان

«قالَتْ علیها السلام: إنَّ السَّعیدَ كُلَّ السَّعیدِ، حَقَّ السَّعیدِ مَنْ احَبَّ عَلیّا فى حَیاتِهِ وَ بَعْدَ مَوْتِهِ؛همانا حقیقت و واقعیّت تمام سعادت ها و رستگارى ها در دوستى علىّ علیه السلام در زمان حیات و پس از رحلتش خواهدبود.»(شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج2، ص449)

 امیر خانه نشین شد و بیت الاحزان فاطمه(س) شکل گرفت و تنها فریاد مدافع ولایت در سکوت مرگبار مهاجر و انصار گردید. آنگاه گریه های پرمعنای آن نازدانه آفرینش فریاد رسای مظلومیت خاندان وحی در شب دیجور غصب و نفاق آن روزگار شد؛ او تنها و بی یاور به یاری دین خدا برخاست و در کنار همسر بزگوارش مدافع حریم خانه توحید، یک تنه در برابر هجوم باطل ایستاد و خدا نا شناسان دریافتند تا زهرا زنده است، خار در چشمهایشان و سد نفوذ ناپذیر در برابر گسترش ستم دامن گسترشان خواهد بود و لذا به نابودیش هم داستان شدند.

حتی گریه های بیدار کننده ی بانوی آسمانی، سِّر مستودع الهی، عصمت ملکوت یزدانی، جز بر کینه و نفاق آنان نیفزود تا جایی که وجود زهرا(س) را سّدی شکست ناپذیر در برابر سیل انحرافات خویش یافتند.

منبع:سید جعفر شهیدی زندگانی حضرت زهرا(س)،ص19

ترجمه سوره کوثر

بسم الله الرحمن الرحیم؛ به نام خداوند هستی بخش مهربان

«إنّا أعطَینکَ الکَوثَرَ؛ بی تردید ما به تو خیر بسیار دادیم.»(1) فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانحَر؛ پس برای پروردگارت نماز بگذار و قربانی کن.»(2) إنَّ شَانِئَکَ هَُو الأبتَرُ؛ البته دشمن تو، همو بی نسل است»(3)

اَعطینا: عطا کردیم

کَوثَر: صیغه مبالغه خیر بسیار

فَصَلِ لِرَبِکَّ: پس نماز برپا کن برای پروردگارت

اِنحَر: (نحر) : «شتر» نحر کن، «شتر» قربانی کن و معنای دیگر این که: هنگام تکبیر گفتن دست ها را تا مقابل صورت بلند کن. 

شائنی: دشمن بدخواه . 

اَبتَر: مقطوع النسل، دم بریده، بی نسل.

خلاصه ای از زندگی نامه میزا تقی خان امیر کبیر

 «ن وَ القَلَمِ وَما یَسطُرون؛ سوگند به قلمی که می نویسند.» سوگند به قلمی که  در ذهن ها و قلب ها می نگارد شخصیت هایی که  در جهت صلاح و رشد مملکت  یا سقوط و اضمحلال آن گام نهادند. بی شک معرفی شخصیت ها و عبرت های تاریخی می تواند اثر گذار باشد.

در این نوشته برآنیم تا به معرفی یکی از شخصیت های سازنده و اثر گذارتاریخی بر کشور بپردازیم ، شخصیتی چون میرزا تقی خان امبیر کبیر. همان که در سال 1222 ه ق  در روستای هزاوه از توابع فراهان متولد شد. فرزند کربلایی قربان آشپز میرزا عیسی(میرزای بزرگ) قائم مقام اول بود. مادر ایشان فاطمه یا فاطمه سلطان ، فرزند استاد شاه محمد بنا و اهل فراهان بود.  

امیر کبیر در کودکی از هوش و استعداد سرشاری برخوردار بود ، به گونه ای استعدداد او در کودکی برای قائم مقام که به بازرسی درس فرزندانش رفته بود ، هنگام پرسش و پاسخ از فرزندانش و عدم توانایی آنها در پاسخ  سوالات و بیان پاسخ آنها توسط امیر مبنی بر اینکه من هنگام آوردن غذای آقا زاده ها از پشت پنجره به درس استاد گوش می دادم ، همین سبب گردید که قائم مقام زمینه آموزش او را نیز فراهم نماید.  او در همان دوران کودکی علاوه بر اینکه در کار آشپزی  خاندان قائم مقام به پدرش کمک می کرد با کودکان قائم مقام نیز بازی می کرد ، وقتی که قائم مقام به هوش او پی می برد تلاش زیادی در تعلیم و تربیت او می نماید، انگیزه ای برای تلاش بیشتر در او می گردد به گونه ای که توانست به علوم مختلف تبحر یابد. و در مدت کوتاهی زبانزد خاص و عام گردید و سبب شد که در مدت کوتاهی به منشی گری دستگاه قائم مقام در آید و علی رغم وجود منشیان با سابقه قائم مقام به او اعتماد کرده و حتی نوشتن نامه های مهم اداری را به او بسپارد.

در خشش امیر کبیر در زمانی که دستگاه حاکم در مقابل سیاستگذاری و نفی بیگانه جای خویش را به نفاق و فرصت طلبی ، منفعت طلبی داده بود، با روح ایمانی، اعتقادی و فکری، اراده قوی، اقدام به انجام اصلاحات اساسی در جهت نجات و پیشرفت کشور نمود، و در طول مدت صدارت خویش دارای ویژگی های متمایزی گردد اگر چه تمام این ویژگی ها مهم می باشد اما برای نمونه به چند مورد اکتفا می شود:   

1- اراده قوی

میرزا تقی خان در اجرای برنامه ها با مطالعه دقیق و سنجیدن تمام جوانب دست به اقدام و اصلاحات می زد و کسی توان مقابله و عرض اندام در مقابل تصمیمات او را نداشت. حتی کسی حق سرپیچی در مقابل قوانین او را نداشت، او توانست با عزمی استوار و گام های راسخ کشور را از اضمحلال نجات دهد به رشد و شکوفایی برساند به گونه ای که جامعه بین الملل خارجی و افراد ناباور داخلی را متحیر سازد.

2- راستی و درستکاری

از ویژگی های دیگر امیر کبیر می توان به راستی درستکاری او اشاره کرد . او فردی فساد ناپذیر محسوب می شد و در زمانی که مردم ثروت ملت و موقعیت ایجاد شده را نردبانی در جهت رشد و ترقی خویش می پنداشتند او به خویش و منافع شخصی توجهی نداشت، بلکه تنها هدفش نجات کشور و سرو سامان دان به اوضاع مملکت  و حفظ بیت المال بود.

3- اهل عمل بودن

امیر کبیر خود را در مقابل سخنانی که بیان می کرد مسئول می دانست و برای آن چیزی که می گفت برنامه دقیق داشت، مرد عمل بود و به آن موضعات و چیزهایی که می گفت اعتقاد و ایمان کافی داشت. غرب زدگی را می شناخت و برنامه های استعماری دولت های بیگانه برای تحمیل علل عقب ماندگی کشور را می شناخت و معتقد بود برای پیشرفت کشور باید با حداقل اتکا به بیگانه در زمینه های مختلف، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گام برداشت. (چهره های تاریخی، امیر کبیر، عباس رمضانی، ص11،12)

دوران صدارت امیر کبیر

اولین مأمورت امیر کبیر این بود که بعد از قتل گریبادوف در ایران از طرف دولت ایران أموریت یافت تا به عنوان عذر خواهی و به عنوان منشی گری نزد تزار روسیخ برود در سن 22 سالگی، در سال 1244انجام داد. دومین مأموریت او یک مأموریت تشریفاتی و سیاسی بود در هیئت نمایندگی ایران در کنفرانس ارزنه الروم در سال 1259 برای حل اختلاف مرزی با دولت عثمانی بود و دو سال به طول انجامید.

مهم ترین اقدامات امیر کبیر

اگر چه در طول دوران صدارت خویش اقداما ت مهم و اساسی انجام داد اما مهمترین آنها موارد زیر می باشد:

ساختار اداری جامعه به دلیل فسادهایی که در رده های مختلف ایجاد شده بود ساختار فاسدی بود. او برای اصلاح امور اداری ترکیبات مختلفی انجام داد، میزان حقوق اشخاص مزایای مستخدمین دولتی را با توجه به نوع کار افراد تعین و مشخص کرد. با رجال فاسد دربار به شدت برخورد کرد و اگر کسی از چاپلوسی و تملق دست بر نمی داشت به شدت او را مجازات می کرد. قبل از امیر کبیر القاب و عناوین ملاک و زمینه شناخت افراد بود و این کار سبب شده بود که افراد بدون شایستگی مستحق احترام گردیده بودند. که در این دوران امیر کبیر با آنها به شدت برخورد کرد و با یک حرکت انقلابی آنها را حذف کرد.

تنظیم امور مالیاتی کشور

دریافت مالیات ها در همه کشوره ها به منظور تأمین مخارج دولت رواج دارد ولی مهم شرایط و نحوه دریافت آن می باشد، درایران این شیوه نیز رواج داشت منتها تغییر در نوع دریافت آن بود به گونه ا ی که از طبقه ضعیف به زور هزینه هایی به عنوان مالیات دریافت می کردند ، اما کسانی که لازم به پرداخت مالیت بودند ، هزینه ای دریافت نمی شد واین مالیاتها نیز نه تنها در سازندگی کشور خرج نمی شد بلکه به جیب افرادی می رفت که هیچ فکری برای کشور نمی کردند . امیر کبیر توانست با یک اقدامی به موقع جلوی عیش و نوشدرباریان  و زیاده خواهی آنها بایستد و کسانی که در اطاف شاه بر اثر بذل و بخشش جمع شده بودند پراکنده سازد.

رواج صنعت

پیشرفت و ترقی در کشوری در تمام زمینه ها نیازمند وجود امکانات و صاحبان صنایع مختلف است . ارتباط بین مؤلفه های فرهنگی اقتصادی در هر جامعه مؤثر است که در این دوران امیر کبیر نیز با این مشکل مواجه بود در ایران خبری از صنعت و پیشرفت نبود و کشارزی ایران در بدترین شرایط قرار داشت. از آنجایی که امیر کبیر به فکر پیشرفت و اقتصاد کشور بود ابتدا از صنعت ملی آغاز کرد و سبب شد که ایران در نمایشگاه بین الملل لندن شرکت نماید و از آن طریق بتواند منسوجات و صنایع دستی خویش را در معرض بازدید کنندگان قرار دهد. از این طریق سبب ترقی گردد.(ایران در عصر ناصر الدین شاه ف محمد حکیمی، ص29)

از جمله اقدامات دیگر امیر کبیر : نشر دانش و فرهنگ از طریق تأسیس دارالفنون ، چاپ کتاب،روزنامه وقایع اتفاقیه و .. مخالفت با کاپیتولاسیون بود .

اگر چه در طول دوران صدارت اقدامات بسیاری انجام داد که کشور را از اضمحلال نجات داد اما بودند اشخاصی که توان و تحمل این تغییرات را نداشتند و حتی وجود شخصی به نام امیر کبیر که مانع از شکست و سقوط مملکت شد را مانعی بر سر مقاصد پلید خود می دانستند لذا در صدد عزل و حتی مرگ او برآمدند به این منظور او را عزل کردند. او به همراه خانواده اش در سال 1268 ه ق به کاشان وارد شد میرزا آقا خان براثر یک نیرنگ نقشه قتل او را از ناصر الدین شاه گرفت و برای اجرا به حاج علی خان فراش باش ملقب به اعتماد السلطنه داد.  (داستان هایی از زندگی امیر کبیر ، محمد حکیمی، ص180)

پایان زندگی

سرانجام بعد از چهل روز تبعید در هفدهم ربیع الاول سال 1268ه ق به دست حاج علی خان فراش باشی به قتل رسید. وی دستور داد تا باغ، حمام فین کاشان همه را محاصره کرده و کسی اجازه ورود و خروج نداشته باشد ، امیر کبیر با اینکه نسبت به گذشت امیر چیزهایی اظهار کرد اما او قبول نکرد تا خود امیر نحوه قتلش را پیشنهاد بدهد. (گنجینه ایران، ج1، حسن نراقی، ص323) پس از پایان سخنانش حاج علی خان ، امیر کبیر به دلاک دستور داد که تا رگ های دست او را بزننند سپس میر غضب بر پشت امیر زد تا به زمین افتاد و با یک پارچه در گلوی او قرار دادندو او را خفه نمودند.(امیر کبیر و ایران، فریدون آدمیت، ص729) با مرگ امیر کبیر ، بسیاری از افراد نفس راحتی کشیدند و از آن به بعد خواب راحتی داشتند.