ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

بخشی از خطبه معروف نهج البلاغه معروف به خطبه اشباح
مسعده بن صدقه از امام صادق (ع) نقل كرد، روزى در مسجد كوفه شخصى به على(ع) گفت خدا را آنگونه توصيف كن كه گويا با چشم سر او را ديده ايم، امام به خطابه برخاست، مسجد پر از مردم شد.

امیرالمومنین امام علی علیه السلام: …اما آدم (ع) از آنچه نهى شد، اقدام كرد و علم خداوند درباره او تحقق يافت، تا آنكه پس از توبه، او را از بهشت به سوى زمين فرستاد، تا با نسل خود زمين را آباد كند، و بدين وسيله حجت را بر بندگان تمام كرد.
پس از وفات آدم عليه السّلام زمين را از حجّت خالى نگذاشت و ميان فرزندان آدم عليه السّلام و خود، پيوند شناسايى برقرار فرمود، و قرن به قرن، حجّت ها و دليل ها را بر زبان پيامبران برگزيده آسمانى و حاملان رسالت خويش جارى ساخت، تا اينكه سلسله انبياء با پيامبر اسلام، حضرت محمد (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ) به اتمام رسيد و بيان احكام و انذار و بشارت الهى به سر منزل نهايى راه يافت.

روزى انسان ها را اندازه گيرى و مقدّر فرمود، گاهى كم و زمانى زياد، و به تنگى و وسعت به گونه اى عادلانه تقسيم كرد تا هر كس را كه بخواهد با تنگى روزى يا وسعت آن بيازمايد، و با شكر و صبر، غنى و فقير را مورد آزمايش قرار دهد.
پس روزى گسترده را با فقر و بيچارگى در آميخت، و تندرستى را با حوادث دردناك پيوند داد، دوران شادى و سرور را با غصّه و اندوه نزديك ساخت.
اجل و سر آمد زندگى را مشخّص كرد، آن را گاهى طولانى و زمانى، كوتاه قرار داد، مقدّم يا مؤخّر داشت، و براى مرگ، اسباب و وسائلى فراهم ساخت، و با مرگ، رشته هاى زندگى را در هم پيچيد و پيوندهاى خويشاوندى را از هم گسست تا آزمايش گردند. …

متن حدیث:

… فَأَهْبَطَهُ بَعْدَ التَّوْبَةِ لِيَعْمُرَ أَرْضَهُ بِنَسْلِهِ وَ لِيُقِيمَ الْحُجَّةَ بِهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ لَمْ يُخْلِهِمْ بَعْدَ أَنْ قَبَضَهُ مِمَّا يُؤَكِّدُ عَلَيْهِمْ حُجَّةَ رُبُوبِيَّتِهِ وَ يَصِلُ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ مَعْرِفَتِهِ بَلْ تَعَاهَدَهُمْ بِالْحُجَجِ عَلَى أَلْسُنِ الْخِيَرَةِ مِنْ أَنْبِيَائِهِ وَ مُتَحَمِّلِي وَدَائِعِ رِسَالَاتِهِ قَرْناً فَقَرْناً حَتَّى تَمَّتْ بِنَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ (صلى الله عليه وآله) حُجَّتُهُ وَ بَلَغَ الْمَقْطَعَ عُذْرُهُ وَ نُذُرُهُ وَ قَدَّرَ الْأَرْزَاقَ فَكَثَّرَهَا وَ قَلَّلَهَا وَ قَسَّمَهَا عَلَى الضِّيقِ وَ السَّعَةِ فَعَدَلَ فِيهَا لِيَبْتَلِيَ مَنْ أَرَادَ بِمَيْسُورِهَا وَ مَعْسُورِهَا وَ لِيَخْتَبِرَ بِذَلِكَ الشُّكْرَ وَ الصَّبْرَ مِنْ غَنِيِّهَا وَ فَقِيرِهَا ثُمَّ قَرَنَ بِسَعَتِهَا عَقَابِيلَ فَاقَتِهَا وَ بِسَلَامَتِهَا طَوَارِقَ آفَاتِهَا وَ بِفُرَجِ أَفْرَاحِهَا غُصَصَ أَتْرَاحِهَا وَ خَلَقَ الْآجَالَ فَأَطَالَهَا وَ قَصَّرَهَا وَ قَدَّمَهَا وَ أَخَّرَهَا وَ وَصَلَ بِالْمَوْتِ أَسْبَابَهَا وَ جَعَلَهُ خَالِجاً لِأَشْطَانِهَا وَ قَاطِعاً لِمَرَائِرِ أَقْرَانِهَا …

منبع: «نهج البلاغه، خطبه 91»

#دنیا_شناسی
چگونه خانه دنیا را توصیف کنم که ابتدای آن سختی مشقت و پایان آن نابودی است، در حلال دنیا حساب و در حرام آن عذاب است. کسی که ثرتمند گردد فریب می خورد، و آن کس که نیازمند باشد، اندوهناک است ، و تلاش کننده دنیا به آن نرسد و به رها کننده آن روی آورد. کسی که با چشم بصیرت به آن بنگرد او را آگاهی بخشد ، و آن کس که چشم به دنیا دوزد کوردلش می کند.
#ترجمه_خطبه_82_نهج_البلاغه

ژرفای هستی

به ژرفای عظمت تو آگاهیمان نتواند بود. دانش ما تنها این است که می‎دانیم تو زنده و برپا دارنده جهانی، بی‎آنکه خواب بربایدت. ژرفای ذاتت را هیچ نگاهی درنیابد و ادراک وجودت را هیچ چشمی نتواند، بلکه این ادراک توست که پهنه چشم‎ها را فرا گرفته و پایان عمرها را می‎دانی و عنان سرتاپای پدیده‎ها را در دست قدرت خود داری.

آنچه را ما از آفرینشت می‎بینیم و با آن از قدرتت به شگفتی می‎آییم و در توصیف بزرگی سلطنتت لب می‎گشاییم، بسی ناچیزتر است از آنچه از ما پنهان است و چشم‎هامان از دیدنش ناتوان است و اندیشه‎مان از تسخیر آن در بن‎بست است و میان ما و آن پرده‎هایی از غیب در افکنده است.

پس هر که با قلبی فارغ اندیشه به کار گیرد تا دریابد که تو چگونه عرش خویش برپا داشته‎ای و مخلوقاتت را آفریده‎ای، و چگونه آسمان‎هایت را در فضا آویخته‎ای و چه‎سان زمین را بر امواج آب‎ها گسترده‎ای، نگاهش حسرت‎زده، خودش مبهوت، گوشش منگ و اندیشه‎اش سرگردان، به واپس باز می‎گردد.
نهج البلاغه، خطبه 160

حکمت 82 

اعتراف به نادانی

«وَ قالَ(ع) مَن تَرَکَ قَولَ (لَا أرِی) أُصِیبَت مَقَاتِلُهُ؛ کسی که کلمه«نمی دانم» را رها کند، به قتلگاه های خود برخواهد خورد.»

☀️واژگان مهم: لَا أدری: نمی دانم مَقَاتِلُهُ(مقاتل+ه): کشتن گاه ها+یش

☀️چکیده مفاهیم: امام علی(ع) در این حکمت به این اصل اشاره می کند که اگر کسی هنگامی که سوالی را نمی داند پاسخ دهد زمینه های رسوایی خویش کمک کرده است ؛ چرا که کار او سبب گمراهی خود و دیگران از مسیر حق می شود و چه بسا دنیا و آخرت کسی را تباه کند.

☀️نکته ها: 1️⃣به این دلیل عده ای از گفتن کلمه «نمی دانم» خودداری می کنند چون گمان می کنند باید پاسخ همه سؤال ها را بدانند و از این رو ، گاهی پاسخ سوالی را نمی دانند ، هر چیزی را که خیال می کنند درست است، به عنوان پاسخ مطرح می سازند؛ در حالی که دانایی، به دست آوردنی است و باید همواره بر دانایی خود بیفزاییم. 2️⃣همه مردم این نقطه ضعف مشترک دارند که نادانی شان به مراتب بیشتر از دانایی شان است و تنها حضرت علی(ع) بود که می توانست بگوید: «پیش از آنکه مرا از دست دهید ، بپرسید»(نهج البلاغه، فیض الاسلام، خطبه 92، ص275.)؛ زیرا پرسش ها، بی شمار و گوناگون اند و شامل مسائل شرعی، عقلی، تجربی، مسائل مربوط به علم شهور، عالم غیب، گذشته ، آینده و .. می شود و تنها کسی می تواند پاسخ گوی همه این سوالات باشد که از طرف خداوند تأیید شده باشد و علم و حکمت الهی را در اختیار داشته باشد. #ادامه_دارد… ?برگزیده راه روشن، محمد رضا زاده جویباری و همکاران، ص196 ??????

حکمت 68 کم گویی نشانه خرد
«وَ قالَ(ع) إذَا تَمَّ العَقلُ نَقَصَ الکَلَامُ؛ چون عقل و خرد به مرتبه کمال برسد، گفتار کم شود.» ☀️واژگان مهم: تَمَّ: تمام شد، کامل شد نَقَصَ: کم شد ☀️چکیده مفاهیم: هرچیزی دارای علامت و نشانه هایی است ، مانند: نشانه شجاعت آن است که شخص ترسی در مقابل دشمن نداشته باشد. حضرت علی(ع) در این جا نشانه کامل شدن عقل را پرحرفی نکردن و کم سخن گفتن معرفی نموده اند. ☀️نکته ها: 1️⃣امام صادق(ع) درباره اثرپرحرفی به نقل از حضرت عیسی(ع) می فرمایند: « در غیر یاد خدا، زیاد سخن مگوئید؛ زیرا کسانی که در غیر یاد خدا سخن می گویند، به قساوت و سخت دلی دچار می شوند هر چند خودشان ندانند.»(اصول کافی، ج2، ص114) 2️⃣ نمی توان بیان کرد که سکوت همیشه و همه جا بهتر است یا اینکه صحبت کردن ؛ چرا که هر دو دارای شرایطی می باشند که باید به آن توجه شود . اگر کسی بخواهد سخنی ناپسند و نسنجیده بگوید، برای او مسلما سکوت بهتر است؛ ولی اگر کلام منشأ خیر و بیانگر مسیر صلاح باشد، قطعا سخن گفتن فضیلت است و نتیجه و ثمره بیشتری به سکوت خواهد داشت. #ادامه_دارد…. ?????? ?برگزیده راه روشن، محمد رضا زاده جویباری و همکاران، ص164