ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

زنان حمایت کننده از قیام عاشورا که در کربلا حضور نداشتند
از زنان هاشمی حمایت کننده از واقعه کربلامی توان موارد زیر را نام برد :
1.ام سلمه
هند دخترابوامیه حزیفة بن مغیره بن عبدالله کنیه اش ام سلمه ، همسر پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و از زنان بزرگ صدراسلام بود وی ابتدا با ابوسلمة بن عبدالاسد مخزومی ازدواج کرد وصاحب فرزندانی چون «زینب ، سلمه، عمرو و…»گردید بعد از وفات ام سلمه درسال دوم یاچهارم هجری به ازدواج پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) درآمد ام سلمه علاقه ومحبت به اهل بیت(علیه ا لسلام) داشت ام سلمه که جریان واقعه کربلا را از پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) شنیده بود و می دانست امام حسین(علیه السلام) درکربلا به شهادت خواهد رسید سعی فراوان کرد تا حضرت را از سفر به کربلا باز دارد هنگامی که امام حسین(علیه السلام) تصمیم به حرکت گرفت ام سلمه گفت : عزیزم با خروج خود به عراق ما را غمگین مکن از جدت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیدم که فرمود :«حسینم درکربلا کشته خواهد شد»ام سلمه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)خواست که از خدا بخواهد که کشته شدن را از اودور کند . رسول خدا( صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود : «از خداوند خواستم ولی وحی شد برای او درجه ای در بهشت است که کسی به آن درجه نخواهد رسید ، او شیعیانش را شفاعت می کند »حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) از فرزندان اوست خوشا به حال کسی که از خویشان ودوستان حضرت امام حسین (علیه السلام) باشد بخدا سوگند که شیعیان او در روز قیامت رستگار خواهند بود . سرانجام این زن درسن 84سالگی در زمان حکومت یزید بعد از قیام عاشورا در مدینه از دنیا رفت ودر قبرستان بقیع به خاک سپرده شد .
2. ام ا لبنین، فاطمه الکلابیه، همسر امام علی(علیه السلام)
ام ا لبنین دختر حزام بن خالد ربیعه معروف به وحید بن کلاب ،همسر امام علی(علیه السلام) بود مادرش ام لیلی نام داشت نام اوفاطمه وکنیه اش ام البنین است . این بانوگرچه درکربلا حضورنداشت ولی چهار فرزندش در حادثه عاشورادر راه یاری امام حسین (علیه السلام) به شهادت رسیدند ، اومأوای زنانی بود که برای عزاداری امام حسین(علیه السلام) جمع می شدند . ایشان از حضرت علی (علیه السلام) دارای چهار فرزند به نام های عبدالله ، عباس، جعفر وعثمان بودکه همگی درکربلا شهید شدند ایشان شیوه عزاداری را برای مبارزه انتخاب نمود تا ابعاد مختلف وناگوار جنایات کربلادر یاد ها بماند ودشمنان سرمست از پیروزی را شرمنده و مطرود سازد . ام ا لبنین از زنان فاضله ونامداری بود که به اهل بیت(علیهم ا لسلام) معرفت داشت و دارای زهد ، پارسای ، فصاحت و بلاغت بود ، زمانی که خبر فاجعه کربلا توسط بشیر به مدینه رسید ام
- البنین سؤال کرد ازامام حسین(علیه السلام)چه خبر ؟ بشیرپاسخ داد : خدا تو را صبر دهد ، فرزند عباس(علیه ا لسلام)کشته شد، ام البنین فرمود : معنای این خبر چیست ؟از امام حسین(علیه السلام) برایم بگو . وهمچنین می توان از زینب صغری معروف به ام لقمان دختر عقیل بن ابی طالب نام برد .
#زنان_غیر_هاشمی_حمایت_کننده_از_قیام_عاشورا
1.جمعی اززنان بنی اسد
بنی اسد نام گروهی ازقبیله عرب از فرزندان اسدبن حزیمه بن مدرکه می باشد . این قبیله درهنگام بنای کوفه ، جنوب مسجد کوفه را برای خود در نظر گرفتند در جنگ جمل در رکاب حضرت علی (علیه السلام)جنگیدند . در قیام امام حسین (علیه السلام) در سال61قمری بنی اسد به سه دسته موافق حضرت ، مخالف و بی طرف تقسیم شدند ازسران موافق حضرت که درکربلا شهید شدند حبیب بن مظاهراسدی، انس بن الحرث ،کاهلی اسدی ، مسلم بن عوسجه اسدی عمرو بن خالد صیداوی اسدی بودند .
از مشهورترین سران مخالف بنی اسد درروز عاشورا حرملة بن کاهل اسدی همان قاتلی بود که شش ماهه امام حسین(علیه السلام) رابه شهادت رساند و دسته سوم در سرزمین غاضریه شمال شرقی کربلا سکونت اختیار کردند ،این دسته از سوی سیدالشهدا (علیه السلام) وحبیب بن مظاهراسدی به یاری فرا خوانده شدند ، اما تاآخرین لحظه بی طرفی اختیار کردند پس از شهادت سیدالشهدا(علیه السلام) و یاران گرانقدرش ، زنان بنی اسد گذرشان به میدان جنگ افتاد (دسته بی طرف )جهاد امام و یارانش را در زیر آفتاب مشاهده کردند وسخت تحت تأثیر قرار گرفتند و به سرزمین غاضریه شتافتند و مردان خود را جهت دفن اجساد شهدا خبر کردند اما مردان به دفن اجساد شهدا نپرداختند ، زنان بیل وکلنگ برداشتند و مردان نیزبه دنبال آنها آمدند .
2. هند، همسریزیدبن معاویه
هند دختر عبدالله بن عامربن کریز بود ابن مخفف می نویسد سر امام حسین (علیه السلام) پیش روی یزید بود او با چوبدستی به سرآن حضرت اهانت می کرد یکی از اصحاب رسول خدا( صلی الله علیه وآله وسلم) ابوبرزه اسلمی اعتراض کردکه چوب به دهان کسی می زنی که بارها دیدم رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم) می بوسیده است مگر نه این است که شفیع تو در روز قیامت ابن زیاد وشفیع امام حسین(علیه السلام) رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)خواهد بود . همسر یزید وقتی این سخنان راشنید لباسش را پیچید وازاندرون بیرون امد وگفت :آیا این سر امام حسین(علیه السلام) پسر فاطمه است ؟یزید گفت: آری سپس خواب خودرا که نشانگر عزادار بودن پیامبران وامام علی (علیه ا لسلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) وزنان مشهور بود بیان کرد .
منبع:
1. محمد بن علی بن بابویه ، قمی ، الامالی، چاپ بیست و نهم ، تهران ، بی تا، ص 203 .
2. حسون و دیگران ، اعلام النساء ، ص497 .
3.همان ، صص6-2 .
4.عباس ، عزیزی ، لهوف ، صص295-294 .

شخصیت اجتماعی حضرت زینب(س) 
از مسائلی که به آن اشاره شده ، شخصیت اجتماعی حضرت زینب (سلام الله علیها) است این جنبه از شخصیت ایشان از نظر مورخان پنهان مانده است آن حضرت کلاس درس داشتند و احادیث پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم ) رانقل می کردند ، درس او فقط زبانی نبود بلکه عملی بود . او می دانست اخلاق و دینداری را نمی توان با زبان درس داد ، درخانه در مسجد در راه در مهمانی خوش رفتار بود هر زنی که اورا می دید پیرو رفتار و شیفته روش او می شد .
شخصیت اجتماعی حضرت زینب( سلام الله علیها) را از دو جنبه درونی و بیرونی می توان تحلیل کرد : عوامل بی نیازی ، هدف برتر و مقاومت او دربرابر مشکلات مجموعه عوامل درون را تشکیل می دهد ، رفتار وعوامل یک شخصیت تاریخی مانند حضرت زینب(سلام الله علیها) معرف عالی ترین درجه بی نیازی یا خود صفت بی نیازی است . عوامل بیرونی را می توان به سه دسته تقسیم کرد 1.عوامل سیاسی جامعه 2. عوامل فرهنگی جامعه 3.عوامل اقتصادی جامعه ، از نظر سیاسی درگیر با حکومت بنی امیه بود ، از نظر فرهنگی پیدایش نژادگرایی و به لحاظ اقتصادی حاکمیت مطلق نژاد گرایی است که ظا لمانه تراز استبداد است ، بدترین وضعیت وشرایط وضعیت اجتماعی است آن حضرت در چنین شرایط اجتماعی با حوزه های مختلفی ارتباط دارد :1-ارتباط با جامعه اسرا 2- ارتباط با جامعه عمومی 3- ارتباط با نظام حاکم ، در ارتباط با جامعه اسرا ، حضرت زینب(سلام الله علیها) در کمال امنیت سیاسی برخورد کرده و ایثار و از خود گذشتگی انجام می -دهد ، در برقراری ارتباط با عموم ایشان مرتباً تداوم ولایت یعنی وجود حضرت سجاد(علیه السلام ) را یادآوری و اصول ارزشی را به مردم گوشزد می کرد و در مقابل نظام حاکم حضرت برتری خود را به شکلهای مختلف اعلام می دارد این مطلب که هرکاری انجام دهید نمی توانید یادما را از بین ببرید دلیل تداوم تاریخی این حضور است ، بنابراین می توان ملاحظه کرد که برخورد حضرت با مردم با قدرت حاکم و با اسرا به گونه -ای بود که حاصل آن ملت را به قیام واداشت . 1.حضرت زینب(سلام الله علیها ) وهمراهی او باولایت
مسأله ولایت ونقش حضرت زینب(سلام الله علیها) از ابعادی است که قابل توجه می باشد حضرت زینب (سلام الله علیها)شهید راه ولایت است در تمام ابعاد سهمی مهم دارد چرا که آن حضرت دریافته بود تمام اعمال درسایه ولایت است که مورد قبول واقع می شود واگر ولایت الهی نباشد اعمال پذیرفته نیست حضرت زینب(سلام الله علیها) هنگامی که امام خویش را درمعرض خطر می بیند و حقوق مسلم او را در حال پایمال شدن می نگرد خود را سپر بلای او می کند و برای حفظ جان امام خویش به آغوش خطر می رود در مجلس ابن زیاد آنگاه که او دستور قتل امام سجاد(علیه السلام) را صادر می کند این حضرت زینب (سلام الله علیها ) است که با شجاعتی خاص جان سپر پسر برادر می کند و پسر برادر را نجات می دهد و به ابن زیاد می فرماید :«یا ابن زیاد حَسبُک مِن دمائنا واعتفَقه ُو قالَت : والله لا اُفارقةفان َقَتَلَه ُ فاقتلنی منهُ ؛ ای پسر زیاد آنچه از ماخون ریخته ای تورا بس است دست برگردن زین العابدین انداخت وفرمود : بخدا سوگند از اودست برنخواهم داشت اگر قصد کشتن او را داری مراهم با او بکش ». این مسأله را نباید از دیدگاه عاطفی در نظر گرفت بلکه بحث امام و مأموم مطرح است ، بنابراین اینجا آن حضرت خودرا فردی می بیند که باید برای نجات او خود را سپر بلای امام سجاد(علیه السلام) قرار دهد و به دفاع از ولایت وامام خود بپردازد .چنان که حدیثی در مورد اهمیت ولایت مطرح است که پایه اسلام و اعمال عبادی و نماز و روزه وحج وسایر اعمال برپایه ولایت است پس از این حدیث لزوم ولایت روشن می شود . امام باقر (علیه السلام )دراین زمینه می -فرمایند :«بُنی الاسلامُ علی خمسٍ علی الصلاه والزکاه والصوم والحج والولایه وَلَم ینادُ بشیءِ کَما نودی بالولایه ؛ اسلام برپنچ پایه استوار است برنماز ، روزه ، زکات ، حج ، ولایت ، و به چیز دیگری دعوت نشده است آن طور که ولایت دعوت شده است » .2.حضرت زینب (سلام الله علیها) الگوی ایثار و ازخود گذشتگی در اجتماع
ایثار به معنی ترجیح دادن می باشد بگونه ای که انسان در عین نیازی که خود دارد دیگران رابرخودمقدم دارد چنانکه در روایت آمده است :«الایثارعلی الایمان ؛ ایثار بالاترین درجه ایمان است »و همچنین «الایثارعلی الاحسان ؛ ایثار برترین درجه احسان است » نمونه ایثار و از خودگذشتگی های حضرت زینب(سلام الله علیها ) بسیار است چنانکه حضرت زین العابدین (علیه السلام )می فرماید :«لانّها کانَت تُقَسّمُما یُصیبُها من الطّعام علی الاطفال ،لأنّ القَومَ کانوا یدفَعونَ لِکلِّ واحدٍمنّا رَغیفاً مِنَ الخبزفی الیوم والیله ؛ عمه ام حضرت زینب در مدت اسارت غذایی که به عنوان سهمیه و جیره می دادند بین بچه ها تقسیم می -کرد چون آنها هر شبانه روز به ما یک قرص نان جیره می دادند »آن حضرت درخانه همسرش عبدالله بن جعفر همه نوع امکانات رفاه وآسایش برایش فراهم بود ، ولی با رضایت خداوند ازآن چیزها گذشت و با رضایت همسرش با برادرش امام حسین(علیه السلام ) همسفر غم واندوه شد تا در محو ظلم وستم وجهت اعتلای دین و قرآن باخصم مبارزه کند او برا ی حفظ جان دیگران جان خودرابه خطر انداخت و درتمام صحنه ها دیگران را برخود مقدم می داشت براساس نقل تاریخی حضرت زینب(سلام الله علیها) به تبعیت از امام حسین(علیه السلام) وحضرت عباس(علیه السلام) از سهمیه آب خود استفاده نمی کرد و به کودکان می داد بنابراین اینگونه باید بیان نمود حضرت زینب(سلام الله علیها) نمونه کاملی از ایثار و از خود گذشتگی بودند .منبع: 1- اعظم شبیری، سیمای حضرت زینب(س) در اینه تاریخ، صصص99-96 2.محمدبن محمدبن نعمان ، مفید ، الارشادفی فی معرفته حجج الله علی العباد 3.کاظم ، موسوی میامی(مصحح) ، چاپ دوم ، تهران ، دارالکتب اسلامیه ،1377، ص 116 . 4 . محد باقر ، مجلسی ، بحارالانوار ، جلد7، ص53 .5 محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ص4 6. همان

نقش حضرت زینب(س) در قیام عاشورا
در نظام سنتهای الهی برای حفظ رسالت ها و انقلابهای پیامبران همواره کسانی از سوی خداوند به عنوان جانشین انتخاب می شدند که مأموریت حفظ و استمرار اهداف انبیاء را به عهده داشتند این سنت در قیام امام حسین (علیه السلام )نیز تحقق یافت اما این بار با شگفتی هر چه تمامتر یک زن چنین رسالتی را برعهده داشت ، آری آن زن حضرت زینب(سلام الله علیها) بود که این نقش را پذیرفت و توانست آن را به خوبی انجام دهد اما نزد ژرف اندیشان روشن است اگر کسی ظرفیت شخصیت و معنویت لازم را برای این جایگاه عظیم نداشته باشد خداوند هرگز چنین مسئولیت شگفت انگیزی بردوش او نمی نهد . از اینجا بود که در طراحی الهی سالار شهیدان امام حسین(علیه السلام) برای انجام مرحله اول قیام عاشورا انتخاب شد وحضرت زینب(سلام الله علیها) برای مرحله دوم آن که اگر به خوبی تحقق نمی یافت مرحله نخست که اصل نهضت حسینی است ناقص و ابتر می ماند و راه به جایی نمی برد .
به هنگام ازدواج حضرت زینب (سلام الله علیها) با عبدالله بن جعفر با توجه به علاقه و محبتی که بین آن حضرت وامام حسین (علیه السلام) بود حضرت علی(علیه السلام) به صورت شرط ضمن عقد مقرر نمود که هرگاه مسافرت طولانی برای امام حسین (علیه السلام) پیش آمد حضرت زینب( سلام الله علیها) بتواند با امام حسین (علیه السلام )مسافرت نماید ، عبدالله بن جعفر نیز پذیرفت این گویای بعد عاطفی است اما آنچه بسیار مهم است اینکه قیام و حرکت امام حسین (علیه السلام) بدون حضرت زینب (سلام الله علیها) ونقش وی نتیجه نمی داد ، اگرآن حضرت صفحه دیگر قیام عاشورا را برعهده نمی گرفت :
1. موج وسیع تبلیغات دشمن 2. فرهنگ ضدارزشی مردم آن زمان که ساخته و پرداخته نیم قرن برنامه ریزی دشمن خود 3. فاصله شهرها واینکه هر خبری مدتی طول می کشید تا منتشر شود .4.حاکمیت دشمن و منزوی بودن اهل بیت(علیه ا لسلام) و امور دیگر زمینه ساز این می شد که امام به شهادت رسد و بعداز مدتی با یک خبر دروغین منعکس شود ، ولی برنامه ریزی دقیق امام و دور شدن از مکه و همراه آوردن حضرت زینب (سلام الله علیها ) و بچه ها بگونه ای بود که شهید شود وکوچکترین حادثه ای مخفی نماند . اما خونی که در راه خدا ریخته شود بی هدف نیست بلکه هدف و پیام دارد ،خونش ایثار شهید و پیامش مربوط به بازماندگان و پیام آوران کربلا است که قلبهای خفته را بیدار و دلهای مرده را زنده سازند . به گونه -ای که حضرت زینب (سلام الله علیها) اگر چه در شرایط بحرانی قرار داشتند ولی از فرصت پیش آمده استفاده کردند وشروع به سخنرانی نمودند و جنایت و اعمال زشت امویان را در قبال حادثه عاشورا بیان نمودند .
حضرت زینب(سلام الله علیها) بود که وظیفه بزرگ خویش را در به ثمر رساندن نهضت و بهره برداری ازآن به انجام رساند و نقشه های پنهانی حکومت بنی امیه که از زمان معاویه برای محو اسلام ونام پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) طرح گردیده بود از میان ببرد آن حضرت در هر فرصتی برای رسوایی ستمگران اموی شروع به سخنرانی می نمود ند و بعد از واقعه عاشورا تمام عمر خود را به گریه و زاری و بیان وقایع عاشورا گذراند ،گریه حضرت زینب(سلام الله علیها ) در مسیر تحقق اهداف شهیدان بود نه گریه ذلت بلکه افشا گری و تحریک عواطف و احساسات برضد یزیدیان بود تا تبلیغات وارونه و دروغین آنا ن را واژگون نماید .
آن حضرت پیام شهدا راکه عبارت بود از : احیای اهداف اسلام ، حفظ کیان آن و نبرد با طاغوتیان را به مردم ابلاغ کرد و از تحریف حادثه کربلا به وسیله دشمن جلوگیری کرد وکاروان سالارخیل اسیران بود و از جان امام سجاد (علیه السلام )دفاع کرد ، اگر حضرت زینب(سلام الله علیها) نبود و زمام امور را در مراحل اسارت خانواده پیغمبر به عهده نمی گرفت آن قیام سامان نمی یافت آن حضرت بود که فهماند اگر زندگی شما انسانها درسایه رهبری افراد منحرف اداره شود باید گفت اسلام واستقلالتان درخطر است ، آری جاودانگی نهضت امام حسین( علیه السلام )در گرو همت حضرت زینب (سلام الله علیها )بود که حقیقتی را که یزید ویارانش بیهوده می کوشیدند تا از دیده واندیشه مردم پنهان کنند و برجنایات هولناک پرده اشتباه افکنند برملا وآشکار ساخت .
منبع:
1.فرهنگ عاشورا ، “مجموعه مقالات کنگره بین المللی امام خمینی (ره ) “، ص235
2 . محمد تقی، سپهر ، ناسخ التواریخ ، جلد4، تهران ، اسلامیه ، بی تا ، ص35 .
3. علی ، نظری منفرد ، قصه کربلا به ضمیمه انتقام ، چاپ اول ، قم ، سرور ، بی تا ، صص443-4 .

زنان غیر هاشمی حاضر در قیام عاشورا
1.کتبةمولاه امام حسین (علیه ا لسلام)
کنیه اش ام سلیمان ،کنیز امام حسین (علیه السلام) که آن حضرت اورا به هزار درهم خرید و در خانه ام اسحاق همسر امام (علیه السلام) خدمت می کرد سپس با ابوزرین ازدواج کرد وسلیمان از او به دنیا آمد سلیمان غلام و پیک امام حسین(علیه ا لسلام) به سوی رؤسا و اشراف بودکه عبیدالله بن زیاد دستور داد گردنش را بزنند ، سلیمان به همراه مولایش امام حسین(علیه السلام) راهی کربلا شد ، همسرش نیز از اصحاب امام حسین(علیه السلام) بود ام سلیمان زنی عالم ، فاضل و نیکوکار بود که همراه مولایش امام حسین (علیه السلام) وارد کربلا شد وجزو اسیران واقعه کربلا گردید .
2.حسنیه
یکی از جواری امام حسین(علیه السلام) است . امام حسین (علیه السلام) او را از نوفل بن حارث بن عبدالملک خرید وی به ازدواج مردی به نام سهم درآمد و منحج از او متولد شد ، حسنیه به امام زین العابدین (علیه السلام )خدمت کردتا اینکه به همراه سیدالشهداء و منحج به کربلا آمد و در آنجا به شهادت رسید وحسنیه در مصائب اهل بیت(علیهم السلام)شریک و یار وغمخوارشان بود .3-3:زنانی که در بین راه مدینه تاکربلابه امام (علیه السلام) پیوستند1.جناده بن حارث سلمانی :وقتی که عمرو به حضور امام حسین (علیه السلام) جهت رفتن به میدان کارزار طلب اذن نمود و اجازه رفتن به میدان گرفت امام حسین (علیه السلام) فرمود :«پدراین جوان مرده است شاید مادر این جوان راضی به رفتن او به میدان جنگ نباشد ،عمرو گفت مادرم مرافرستاده تا به میدان جنگ بروم . امام (علیه السلام) به او اجازه میدان رفتن داد بعد از کارزارسختی به شهادت رسید مادرش به میدان جنگ رفت وسر بریده پسرش راگرفت وگفت : «آفرین برتو پسرم وعمودی برداشت و به سوی دشمن رفت و بعد از قتل دو نفراز دشمنان امام حسین (علیه السلام) اورا به خیمه برگرداند ودرحق اودعاکرد . »2. رویحه همسرهانی بن عروه مرادی : رویحه با ورود مسلم بن عقیل به کوفه در منزل خوداز او پذیرایی کرد با شهادت مسلم بن عقیل و همسرش هانی بن عروه به اتفاق فرزندش یحیی در کوفه مخفی شد . با اطلاع از ورود امام حسین(علیه السلام) به کربلا نزد حضرت شتافت و دررکاب امام حسین(علیه السلام) به شهادت رسیدند پدر این زن عمربن حجاج در کربلادرلشکر عمرسعد بود و به موکلین آب فرات تاکید می کرد نگذارند سپاه امام حسین(علیه السلام) به آب دسترسی پیدا کنند اما این زن با شجاعت از اهل بیت(علیهم السلام) دفاع کرد وهمانند همسرش هانی بود . منبع:
1.حسون و دیگران ،اعلام النساء ، ص 602 .
2.عباس ، قمی ، منتهی الامال ، جلد1، چاپ چهارم ، بی جا ، نسیم حیات ،1386، ص370 .
3. عباس ، عزیزی، لهوف ، ص105 .