ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

حکمت 68 کم گویی نشانه خرد

«وَ قَالَ(ع): إذَا تَمَّ العَقلُ نَقصَ الکَلَامُ؛ چون عقل و خرد به مرتبه کمال برسد، گفتار کم شود.»

☀️واژگان مهم:

تَمَّ: تمام شد، کامل شد نَقَصَ: کم شد

☀️چکیده مفاهیم:

هر چیزی علائم و نشانه هایی دارد مثلا نشانه شجاعت آن است که شخص در مقابل دشمن نترسد و سریع پا به فرار نگذارد. حضرت امیر(ع) در این حکمت نشانه کامل شدن عقل را عدم پرحرفی معرفی می نمایند.

☀️نکته ها:

1- امام صادق(ع) درباره اثر پرحرفی، به نقل از حضرت عیسی(ع) فرموده است:« در غیر یاد خدا، زیاد سخن مگویید؛ زیرا کسانی که در غیر یاد خدا سخن می گویند، به قساوت و سخت دلی دچار می شوند؛ گرچه خودشان ندانند.»(اصول کافی، ج2، ص114 2- نمی توان همیشه گفت که سکوت بهتر است یا صحبت کردن؛ این دو شرایطی دارند که باید مورد توجه قرار گیرد؛ چه بسا سکوت کردن از سخن نسنجیده بهتر باشد، اما اگر سخنی منشأ خیر و صلاح داشته باشد، مسلما سخن گفتن فضیلت است و نتیجه و ثمره بیشتری نسبت به سکوت خواهد داشت. 3- ریشه کلمه عقل عِقال است و آن ریسمانی است که چیزها را به بند می کشند، پس عقل همانند ریسمانی است که نفس را مهار می نماید و می تواند همه اعضا و جوارح، از جمله زبان را تحت اختیار خویش قرار دهدو از امور بیهوده دور دارد. 4- زبان در رسیدن به کمالات معنوی نقش اساسی دارد . یکی از بهترین کاربردهای زبان، گفتن ذکر الهی و خواندن قرآن است.

☀️پیام ها

1- اگر از عقل به درستی بهره گیریم و به جای حرکت بر اساس امیال و احساسات ، بر مدار عقل حرکت کنیم زبان ما تحت سیطره عقل قرار می گیردو تنها در زمان و مکان مناسب سخن می گویم. 2- تمرین نمودن برای زیاد صحبت نکردن یکی از راه های پرورش و به کمال رساندن عقل است.

?? ?ترجمه و مفاهیم حکمت 1تا 110 نهج البلاغه، محمد رضا زاده جویباری و همکاران، ص164-165