تفسیر سوره انشقاق
سیمای سوره
این سوره بیست و پنج آیه دارد و در مکه نازل شده است. نام سوره برگرفته از آیه اول و به معنای شکافته شدن است.
همانند دیگر سوره های مکی محور مباحث این سوره، موضع معاد و قیامت است. ازهم پاشیدن نظام موجود هستی و به هم خوردن نظم زمین و آسمان خبر از برپا شدن قیامت و برقرار شدن نظامی دیگر در عالم خبر می دهد.
تلاش و کوشش انسان در قیامت به بار می نشیند و کارنامه عمل پاکان و ناپاکان به دست آنها داده می شود.تا بر اساس آن به پاداش یا کیفر برسند. و این سنت پروردگار در طول تاریخ است و همه بر آن اساس محاسبه می شوند.
در روایات آمده است تلاوت همراه با تدبر آیات این سوره، انسان را از اینکه نامه عملش به دست چپش داده شود، حفظ کرده و در امان می دارد.(تفسیر نور الثقلین)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ(الانشقاق/1)
در آن هنگام که آسمان [= کرات آسماني] شکافته شود،
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(الانشقاق/2)
و تسليم فرمان پروردگارش شود -و سزاوار است چنين باشد-
وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ(الانشقاق/3)
و در آن هنگام که زمين گسترده شود،
وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ(الانشقاق/4)
و آنچه در درون دارد بيرون افکنده و خالي شود،
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(الانشقاق/5)
و تسليم فرمان پروردگارش گردد -و شايسته است که چنين باشد-
نکته ها:
«انشقاق» به معنای شکافته شدن است. حضرت علی(ع) فرمودند: «تنشق السماء من المجره؛ یعنی آسمان از طریق کهکشان از هم گسیخته شود.» (تفسیر درّ المنثور)
«أذنت» از «اُذن» به معنای حرف شنوی و «حُقت» یعنی شایسته و سزاوار و حقّش این بود.
· در قیامت آنچه در دل زمین است، از مردگان و گنج ها و … به بیرون پرتاب می شود.
چنانکه در سوره زلزال می فرماید: «إذا زلزلت الارضُ زلزالها و اخرج الارض اثقالها»
تفسیر نور حجت الاسلام و المسلیمن قرائتی، ج10، جزء 30، ص 424-425.