ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

سخن در مورد ظاهر و باطن قرآن

امام کاظم علیه السلام :

ـ لَمّا سُئل عَن قولِهِ تعالى : «قُلْ إنَّما حَرَّمَ رَبّي الفَواحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْها وَ مَا بَطَنَ» ـ: إنّ القرآنَ لَهُ ظَهْرٌ و بَطْنٌ ، فَجَميعُ ما حَرَّمَ اللّهُ في القرآنِ هُوَ الظّاهِرُ ، و الباطِنُ مِن ذلِكَ أئمّةُ الجَورِ . و جَميعُ ما أحَلَّ اللّهُ تعالى في الكِتابِ هُوَ الظّاهِرُ ، و الباطِنُ مِن ذلِكَ أئمّةُ الحَقِّ .

ـ در پاسخ به پرسش از آيه «بگو: پروردگارم بديهاى آشكار و نهان را حرام كرده است» ـفرمود : قرآن ظاهرى دارد و باطنى. تمام آنچه را كه خداوند در قرآن حرام كرده، ظاهر است و باطن آنها پيشوايان ستمگرند و همه آنچه را كه خداوند در كتاب خود حلال شمرده همان ظاهر است و باطن آنها امامان حق هستند.

منبع: الكافي : ۱ / ۳۷۴ / ۱۰

سیره بزرگان
مرحوم آیت‌الله قاضی(ره) استاد آیت‌الله بهجت(ره) بودند و حضرت امام(ره) از ایشان به «کوه عرفان» تعبیر می‌فرمودند. آقای بهجت(ره) مکرر در نصایح‌شان این عبارت را از مرحوم قاضی(ره) نقل می‌فرمودند: «اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند.» یا در جای دیگری فرمودند: «به صورت من آب دهان بیاندازد»

خاطره ای از آیت الله بهجت(ره)
یکی از علما می‌فرمود: «سال‌ها پیش، یک روز خدمت آیت‌الله العظمی بهجت(ره) رفته بودیم. به ایشان گفتم: «راهی به ما نشان دهید تا آدم شویم.» آقای بهجت(ره) فرمودند: «نمازتان را اول وقت بخوانید!» این عالم بزرگوار می‌گوید: «در دلم گفتم حاج آقا ما را تحویل نگرفت. ما که خودمان نماز اول وقت می‌خوانیم!»
یک‌سال از آن ماجرا گذشت. قرار بود به یک جلسه مهمانی بروم و در آن مهمانی دوباره خدمت آقای بهجت(ره) برسم. در راه به خودم گفتم: «این دفعه از آقا سوال کنم، ببینم اگر بخواهد راهی معرفی کند تا من به همه‌جا برسم، چه راهی را معرفی می‌کند؟»
وقتی خدمتشان رفتم، همراه جمعی بودیم و ایشان داشتند صحبت می‌کردند. هنوز هیچ سخنی نگفته بودم که ایشان وسط صحبتشان فرمودند: «بعضی‌ها پیش ما می‌گویند چکار کنیم تا آدم شویم و رشد پیدا کنیم؟ به ایشان می‌گوییم نماز اول وقت بخوانید. می‌روند سال بعد می‌آیند، پیش خودشان می‌گویند حاج آقا ما را تحویل نگرفت! دوباره از حاج آقا بپرسیم که چه باید بکنیم؟ همان حرف بنده را دقیق گوش نکردند و رعایت نکردند، حالا دوباره می‌خواهند سؤال کنند! بابا جان، جواب همان است، همیشه جواب همان است.»
این عالم بزرگوار می‌فرماید: «من دیگر هیچ حرفی نزدم. آقای بهجت(ره) راست می‌گفتند. من برخی از نمازهایم را به وقتش نمی‌خواندم. شروع کردم و آن را هم درست کردم.» آن عالم بزرگوار کم‌کم به جاهایی که دلش می‌خواست و حتی فوق تصورش بود، رسید.
منبع: بخشی از کتاب “چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟” اثر حجت الاسلام پناهیان

گاهی اوقات می خواهیم به شناخت برسیم و شناخت خویش را بارور کنیم اما چگونه را نمی دانیم امام حسین(ع) در این باره  به طور واضح بیان فرمودند که اگر بخواهیم شناختی داشته باشیم که بارور باشد دانش بهترین وسیله و بهترین زمینه است.

راه بارور کردن معرفت

امام حسین علیه السلام :

العِلمُ لِقاحُ المَعرِفَةِ .
دانش، بارور كننده معرفت (شناخت) است .
أعلام الدين : ص ۲۹۸

بخشی از خطبه معروف نهج البلاغه معروف به خطبه اشباح
مسعده بن صدقه از امام صادق (ع) نقل كرد، روزى در مسجد كوفه شخصى به على(ع) گفت خدا را آنگونه توصيف كن كه گويا با چشم سر او را ديده ايم، امام به خطابه برخاست، مسجد پر از مردم شد.

امیرالمومنین امام علی علیه السلام: …اما آدم (ع) از آنچه نهى شد، اقدام كرد و علم خداوند درباره او تحقق يافت، تا آنكه پس از توبه، او را از بهشت به سوى زمين فرستاد، تا با نسل خود زمين را آباد كند، و بدين وسيله حجت را بر بندگان تمام كرد.
پس از وفات آدم عليه السّلام زمين را از حجّت خالى نگذاشت و ميان فرزندان آدم عليه السّلام و خود، پيوند شناسايى برقرار فرمود، و قرن به قرن، حجّت ها و دليل ها را بر زبان پيامبران برگزيده آسمانى و حاملان رسالت خويش جارى ساخت، تا اينكه سلسله انبياء با پيامبر اسلام، حضرت محمد (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ) به اتمام رسيد و بيان احكام و انذار و بشارت الهى به سر منزل نهايى راه يافت.

روزى انسان ها را اندازه گيرى و مقدّر فرمود، گاهى كم و زمانى زياد، و به تنگى و وسعت به گونه اى عادلانه تقسيم كرد تا هر كس را كه بخواهد با تنگى روزى يا وسعت آن بيازمايد، و با شكر و صبر، غنى و فقير را مورد آزمايش قرار دهد.
پس روزى گسترده را با فقر و بيچارگى در آميخت، و تندرستى را با حوادث دردناك پيوند داد، دوران شادى و سرور را با غصّه و اندوه نزديك ساخت.
اجل و سر آمد زندگى را مشخّص كرد، آن را گاهى طولانى و زمانى، كوتاه قرار داد، مقدّم يا مؤخّر داشت، و براى مرگ، اسباب و وسائلى فراهم ساخت، و با مرگ، رشته هاى زندگى را در هم پيچيد و پيوندهاى خويشاوندى را از هم گسست تا آزمايش گردند. …

متن حدیث:

… فَأَهْبَطَهُ بَعْدَ التَّوْبَةِ لِيَعْمُرَ أَرْضَهُ بِنَسْلِهِ وَ لِيُقِيمَ الْحُجَّةَ بِهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ لَمْ يُخْلِهِمْ بَعْدَ أَنْ قَبَضَهُ مِمَّا يُؤَكِّدُ عَلَيْهِمْ حُجَّةَ رُبُوبِيَّتِهِ وَ يَصِلُ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ مَعْرِفَتِهِ بَلْ تَعَاهَدَهُمْ بِالْحُجَجِ عَلَى أَلْسُنِ الْخِيَرَةِ مِنْ أَنْبِيَائِهِ وَ مُتَحَمِّلِي وَدَائِعِ رِسَالَاتِهِ قَرْناً فَقَرْناً حَتَّى تَمَّتْ بِنَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ (صلى الله عليه وآله) حُجَّتُهُ وَ بَلَغَ الْمَقْطَعَ عُذْرُهُ وَ نُذُرُهُ وَ قَدَّرَ الْأَرْزَاقَ فَكَثَّرَهَا وَ قَلَّلَهَا وَ قَسَّمَهَا عَلَى الضِّيقِ وَ السَّعَةِ فَعَدَلَ فِيهَا لِيَبْتَلِيَ مَنْ أَرَادَ بِمَيْسُورِهَا وَ مَعْسُورِهَا وَ لِيَخْتَبِرَ بِذَلِكَ الشُّكْرَ وَ الصَّبْرَ مِنْ غَنِيِّهَا وَ فَقِيرِهَا ثُمَّ قَرَنَ بِسَعَتِهَا عَقَابِيلَ فَاقَتِهَا وَ بِسَلَامَتِهَا طَوَارِقَ آفَاتِهَا وَ بِفُرَجِ أَفْرَاحِهَا غُصَصَ أَتْرَاحِهَا وَ خَلَقَ الْآجَالَ فَأَطَالَهَا وَ قَصَّرَهَا وَ قَدَّمَهَا وَ أَخَّرَهَا وَ وَصَلَ بِالْمَوْتِ أَسْبَابَهَا وَ جَعَلَهُ خَالِجاً لِأَشْطَانِهَا وَ قَاطِعاً لِمَرَائِرِ أَقْرَانِهَا …

منبع: «نهج البلاغه، خطبه 91»

تفسیر سوره تکویر آیات 6تا 14
 بِسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیم
وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ؛ و در آن هنگام که درياها برافروخته شوند»(6)« وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ؛ و در آن هنگام که هر کس با همسان خود قرين گردد.»(7)« وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ؛ و در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سؤال شود:»(8) « بِأَي ذَنْبٍ قُتِلَتْ؛به کدامين گناه کشته شدند؟!»(9) « وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ؛ و در آن هنگام که نامه‌هاي اعمال گشوده شود،»(10)

وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ؛ و در آن هنگام که پرده از روي آسمان برگرفته شود،»(11)« وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ؛ و در آن هنگام که دوزخ شعله‌ور گردد،»(12)« وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ(التکوير/13) ؛و در آن هنگام که بهشت نزديک شود،»(13)« عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ؛ (آري در آن هنگام) هر کس مي‌داند چه چيزي را آماده کرده است!»(14)
نکته ها:
« سُجِّرَتْ » چند معنا شده است: 1-به جوش آمدن 2- به هم پیوستن 3- پُر و لبریز شدن . دریاها که همه آنها طبیعی است، زیرا از یک سو کوه ها از جا کنده شده و دریا ها به یکدیگر متصل می شوند و از سوی دیگر زمین لرزه شدید، گداختگی درون زمین را بیرون ریخته، آبها به جوش آیند و بخار شوند.
*در قیامت حوریان بهشتی به تزویج بهشتیان سعادتمند در آید. چنان که در آیات دیگر می فرماید: « وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِينٍ؛ اينچنين‌اند بهشتيان؛ و آنها را با «حور العين» تزويج مي‌کنيم!»(دخان : 54) و جهنمیان دوزخی با قرین های شیطانیشان ازدواج می کنند. چنانکه در آیه ای دیگر می فرماید: «وَمَنْ يعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيضْ لَهُ شَيطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ؛ و هر کس از ياد خدا روي‌گردان شود شيطان را به سراغ او ميفرستيم پس همواره قرين اوست!»(زخرف : 36)
چنان که امام باقر(ع) در تفسیر آیه « وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ» فرمودند: اهل ایمان با همسران بهشتی و اهل دوزخ با شیطان قرین می شوند. تفسیر المیزان.
* «الْمَوْءُودَةُ» به معنای دختر زنده به گور شده است. یکی از عادات بسیار بد جاهلیت این بود که به خاطر فقر یا احساس ننگ ، گاهی دختران خود را زنده به گور می کردند.
*ولایت والدین بر فرزند محدود است و آنان حق گرفتن حقوق طبیعی فرزند همچون حقِّ حیات را ندارند. پدر نمی تواند بگوید فرزند خودم است و حق دارم هر تصمیمی راجع به او بگیرم، چنانچه مادر نمی تواند بگوید من نمی خواستم بچه دار شوم و حق دارم فرزند در شکم را سقط کنم.
منبع: تفسیر نور حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، ج10، جزء 30، ص397.