ضحی (شهیدمحمودرضابیضائی)

#پرسمان_مهدوی
#پرسش :
مسأله «انتظار» چه اثرات مثبتی در روح و جان انسان منتظر در شرایط و اوضاع کنونی جهان دارد؟
#پاسخ :
برای بررسی دقیق و جامع از «مسئله انتظار» باید به سراغ پیامدهاى این انتظار در وضع کنونى جوامع اسلامى برویم و ببینیم: آیا ایمان به چنین ظهورى انسان را آن سان در افکار رؤیایى فرو مى برد که از وضع موجود خود غافل مى گردد، و تسلیم هر گونه شرایطى مى کند؟ یا اینکه براستى این عقیده یک نوع دعوت به قیام و سازندگى فرد و اجتماع است؟ آیا ایجاد تحرّک می کند یا رکود؟ آیا مسئولیت آفرین است یا مایه فرار از زیر بار مسئولیتها؟ و بالاخره آیا مخدّر است یا بیدار کننده؟

قبل از توضیح و بررسى این سؤالات توجه به یک نکته کاملا ضرورى است و آن اینکه سازنده ترین دستورات و عالى ترین مفاهیم هرگاه به دست افراد ناوارد، یا نالایق، یا سوء استفاده چی بیفتد ممکن است آن را چنان مسخ کنند که درست نتیجه اى برخلاف هدف اصلى بدهد و در مسیر بر ضدّ آن حرکت کند، و این نمونه هاى بسیار دارد و «مسئله انتظار» به طورى که خواهیم دید در ردیف همین مسائل است. به هر حال، براى رهایى از هر گونه اشتباه در محاسبه، در این گونه مباحث، باید به اصطلاح آب را از سرچشمه گرفت تا آلودگی هاى احتمالى نهرها و کانال هاى میان راه در آن اثر نگذارد.

به همین دلیل، ما در بحث انتظار مستقیما به سراغ متون اصلى اسلامى رفته و لحن گوناگون روایاتى را که روى «مسئله انتظار» تأکید مى کند مورد بررسى قرار مى دهیم تا از هدف اصلى آگاه شویم. اکنون با دقت به این چند روایت توجه کنید:

1. کسى از امام صادق (علیه السلام) پرسید چه مى گویید درباره کسى که داراى ولایت امامان است، و انتظار ظهور حکومت حق را مى کشد و در این حال از دنیا مى رود؟ امام (علیه السلام) در پاسخ فرمودند: «هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اللهِ»(1)؛ (او همانند کسى است که با رهبر این انقلاب در خیمه او [ستاد ارتش او] بوده باشد ـ سپس کمى سکوت کردند ـ و فرمودند مانند کسى است که با پیامبر اسلام [در مبارزاتش] همراه بوده است). این مضمون در روایات زیادى با تعبیرات مختلفى نقل شده است.

2. در بعضى «بِمَنْزِلَةِ الضَّارِبِ بِسَیْفِهِ فِی سَبِیلِ اللهِ»؛ (همانند شمشیرزنى در راه خدا).

3. و در بعضى دیگر «کَمَنْ قَارَعَ(2) مَعَ رَسُولِ اللهِ بِسَیْفِهِ»؛ (همانند کسى است که در خدمت پیامبر با شمشیر بر مغز دشمن بکوبد).

4. و در بعضى دیگر «بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ قَاعِداً تَحْتَ لِوَاءِ الْقَائِمِ‏»؛ (همانند کسى است که زیر پرچم قائم بوده باشد).

5. و در بعضى دیگر «بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بَیْنَ یَدَی‏ سَبِیلِ الله‏ِ»؛ (همانند کسى است که پیشِ روى پیامبر جهاد کند).

6. و بعضى دیگر «بِمَنْزِلَةِ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ الله‏ِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ»؛ (همانند کسى است که با پیامبر(صلی الله علیه و آله) شهید شود).

این تشبیهاتِ هفتگانه که در مورد انتظار ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در این 6 روایت وارد شده بسیار پر معنى و روشنگر این واقعیت است که یک نوع رابطه و تشابه در میان «مسئله انتظار» و «جهاد» و مبارزه با دشمن، در آخرین شکل خود، وجود دارد.

7. در روایات متعددى نیز انتظار چنین حکومتى را داشتن، به عنوان بالاترین عبادت معرفى شده است. این مضمون در بعضى از احادیث از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و در بعضى از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده است از جمله در حدیثى می خوانیم که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلّ‏»(3)؛ (بالاترین اعمال امت من انتظار فرج از ناحیه خدا کشیدن است)، و در حدیث دیگرى از پیامبر(صلی الله علیه و آله) می خوانیم: «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ».(4) این حدیث اعمّ از اینکه انتظار فرج را به معنى وسیع کلمه بدانیم، و یا به مفهوم خاص یعنى انتظار ظهور مصلح جهانى باشد، اهمّیّت انتظار را در مورد بحث ما روشن مى سازد.

:books:
(1). المحاسن‏، برقى، احمد بن محمد بن خالد، محقق / مصحح: محدث، جلال الدین‏، دار الکتب الإسلامیه، قم‏، 1371 هـ ق، چاپ دوم‏، ج 1، ص 174؛ بحار الأنوار، مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏، محقق / مصحح: جمعى از محققان‏، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، 1403 هـ ق‏، چاپ دوم، ج 52، ص 126.
(2). قرع بسیفه، یعنى با شمشیرش بر فرق دشمن کوبید.
(3). کمال الدین و تمام النعمة، ابن بابویه، محمد بن على‏، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر، اسلامیة‏، تهران‏، 1395 هـ ق، چاپ دوم‏، ج 2، ص 644؛ بحار الأنوار، همان، ج 52، ص 128.
(4). کمال الدین و تمام النعمة، همان، ج 1، ص 287؛ بحار الأنوار، همان، ص 125.

:books:
منبع: مسأله انتظار، آیت الله الع
ظمی ناصر مکارم شیرازی (دام ظله)، ناشر: مطبوعاتی هدف، قم، بی تا.

#پرسش :
قضاوت و داورى امام مهدى علیه السلام در دوران ظهور چگونه خواهد بود؟

#پاسخ :
در روایات شیعه(1) آمده است که قضاوت و داورى امام مهدى علیه السلام همانند قضاوت و داورى پیامبر خدا داوود علیه السلام است، حال به شرح این موضوع مى‌پردازیم:

در حدیثى آمده رسول خدا صلى الله علیه و آله مى فرمایند:
«إنّما أقضى بینکم بالبیّنات والأیمان، وبعضکم ألحن بحجّته من بعض، وأیّما رجل قطعت له قطعةً فإنّما أقطع له قطعة من نار(2)؛ من در میان شما تنها از روى بیّنه و سوگند، قضاوت مى‌کنم. برخى از شما در آوردن بینه و حجّت ظاهرى از دیگران تواناتر و چیره دست‌تر هستند و هر کدام از شما که بدین وسیله چیزى از مال دیگرى را براى او جدا سازم در واقع پاره‌اى از آتش را برایش جدا نموده‌ام.»

در شرح این روایت باید گفت:
هر گاه دو نفر بر سر مالکیت یک چیزى با هم اختلاف مى‌کردند به نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله مى‌رفتند و ایشان از شاکى درخواست دلیل و بینه مى کرد؛ حال اگر شاکى، بینه اى اقامه مى کرد، رسول خدا صلى الله علیه وآله آن چیز را از طرف مقابل مى گرفت و به شاکى مى داد.
به عبارت دیگر، مبناى قضاوت ایشان بر اساس بینه و دلیل ظاهرى، استوار بود. رسول خدا صلى الله علیه و آله مى‌فرماید: «من تنها از روى دلیل و بینه میان شما قضاوت مى کنم، امّا اگر بینه شاکى، کذب باشد و از این طریق، چیزى را تصاحب نماید، باید بداند که پاره‌اى از آتش جهنم را از آنِ خود کرده است».
معناى سخن رسول خدا صلى الله علیه و آله این است: وظیفه‌ی من قضاوت بر اساس بینه و دلیل ظاهرى است، اما اگر شاکى بداند که چیز مورد اختلاف از آنِ او نیست، نباید آن را بگیرد.
بنابراین، داورى و قضاوت اسلامى در مورد اختلافات مردم چه در زمان پیامبر و چه بعد از ایشان، بر پایه‌ی قواعد و اصول مورد اتّفاق، صورت مى‌گیرد و این قواعد از حدّ ادلّه‌ی عادى و مرسوم ظاهرى، فراتر نمى‌رود.
در حالى که امام مهدى علیه السلام پس از ظهور، بر طبق این قواعد و احکام ظاهرى حکم نمى‌کند و تنها بر اساس واقعیت بیرونى در میان مردم، قضاوت مى‌کند.
براى مثال، اگر ایشان ملاحظه نماید که فلان کتاب از آنِ «زید» است و شخص دیگرى به نام «عَمْرو» آن را تصاحب کرده، کتاب مذکور را مى‌گیرد و به وى بازمى‌گرداند و هر گاه مشاهده نماید که شخصى در خانه‌ی فردى دیگر، منزل گزیده است، آن را از او مى‌گیرد و به صاحب اصلى خانه، بازمى‌گرداند، گرچه این غاصب، ادله‌ی محکمه پسند ظاهرى نیز در اختیار داشته باشد.
بنابراین، در پرتو حکومت امام زمان علیه السلام بر اساس واقعیت امر، عمل مى‌شود و کلیه‌ی حقوق به صاحبان آن بازمى‌گردد.

:books: پی‌نوشت‌ها:
1- بصائر الدرجات: 259، کتاب الغیبة، نعمانى: 314، بحار الأنوار: 52 / 319.
2- الکافى: 7 / 414، حدیث 1، با اندکى اختلاف در الفاظ.

:books: منبع: موعود آسمانی (پژوهشی در امامت حضرت امام مهدی علیه السلام از دیدگاه مسلمانان)، آیت الله سیّدعلی حسینی میلانی، قم: الحقایق، چاپ اول (1390)

یا ابن الحسن(عج)
روزهای دلتنگی و بلاها یکی پس از دیگری می گذرد و روز به روز ما را بیشتر در خود فرو می برد، جور زمانه از هر سو ما را به تنگنا کشانده است، مسیر زندگیمان تنها با وجود تو هموار می گردد.
پس یا ابن الحسن(عج) بیا و با قدمهایت مسیر ناهموارمان را هموار نما.

اللهم عجل لولیک الفرج

#پرسمان_مهدویت
#پرسش :
آیا بعد از شهادت امام زمان علیه السلام، قیامت برپا می‌شود؟

#پاسخ :
از روایات «رجعت» استفاده می شود که نخسین کسی که برای فرمانروایی جهان پس از شهادت حضرت مهدی علیه السلام رجعت می کند، امام حسین علیه السلام است. امام صادق علیه السلام در این باره فرموده اند: «نخستین کسی که زمین برای او شکافته می شود و به روی زمین رجعت می کند، حسین بن علی علیه السلام است».[1]
بر طبق روایات، امام حسین علیه السلام در اواخر حکومت امام زمان علیه السلام با اصحاب باوفایش رجعت می کنند و پس از شهادت حضرت مهدی علیه السلام، امام حسین علیه السلام بدن آن حضرت را غسل و کفن می کنند و به خاک می سپارند. امام رضا علیه السلام در این زمینه فرموده اند: «امام را جز امام غسل نمی دهد».[2] سپس امر حکومت را به دست می گیرد و به قدری حکومت می کند که از کثرت سن ابروهایش روی دیدگان مبارکش را می پوشاند…
البته در برخی روایات دیگر آمده: چون قائم آل محمد صلّی الله علیه و آله از دنیا برود و یا شهید شود، چهل روز پس از آن قیامت بر پا می گردد و مردگان از گورها به درآیند و برای حساب و جزای محشر آماده گردند.[3]
اما «شیخ حر عاملی» در این باره می نویسد:
شاید چهل روز، ایام رجعت باشد و این عدد اشاره به کمی دوران حضرتش باشد، چون مقدار زیاد را با عدد هفتاد و مقدار کم را با اعداد کمتر معرفی می کنند. یا این که هر روزی برابر هزار سال باشد؛ چنان که خداوند می فرماید: «یک روز نزد پروردگار مثل هزار سال است که شما می شمارید»، و شاید هم مراد از قیامت در این روایات، قیامت صغری یعنی رجعت باشد و البته اطلاق قیامت بر رجعت، مانعی ندارد و قیامت ممکن است بر هر دو اطلاق شود.[4]

:books:
1. بحارالانوار، ج53، ص46؛ تفسیر عیاشی، ص281.
2. اصول کافی، ج1، ص384؛ بحارالانوار، ج3، ص13.
3. ارشاد، شیخ مفید، ترجمه ساعدی، ص708، نقل از کتاب یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان(عج)، علیرضا رجالی تهرانی، ص230.
4. الایقاظ من الهجعة، شیخ حر عاملی، (ترجمه احمد جنتی، ص400) نقل از همان.
منبع: www.hawzah.net

امت، ما را تکذیب کردند؛ بى ‏اعتنایى، نفرین، لعنت و تهدید به قتل نمودند، حاکمان ستمگر آنها ما را از وطن بیرون آورده به پایتخت خود بردند و …

#پرسش
حضرت فاطمه زهرا (س) بعد از ظهور رجعت خواهند کرد یا خیر؟ و اگر جواب خیر است آن زمان می شود عکس یا تصویر مبارکشان را دید؟

#پاسخ:
حدیثی در منابع روایی وجود دارد که حکایت از رجعت حضرت زهرا (س) بعد از ظهور امام زمان (عج) دارد. داستان رجعت آن حضرت در ضمن روایتی طولانی که در پرسش مفضل از امام صادق (ع) مطرح شده، آمده است: مفضل می گوید از امام صادق (ع) پرسیدم: آقا، آیا پیامبر (ص) و على (ع) با قائم (عج) خواهند بود؟ فرمود: آرى، و الله پیامبر و على (ع) ناگزیر می باید قدم روى زمین بگذارند…. اى مفضل! گویا مى ‏بینم که ما ائمه آن موقع جلوی پیامبر جمع شده و به آن حضرت شکایت مى ‏کنیم که امت بعد از وى چه به روز ما آوردند، و مى ‏گوییم امت، ما را تکذیب کردند؛ بى ‏اعتنایى، نفرین، لعنت و تهدید به قتل نمودند، حاکمان ستمگر آنها ما را از وطن بیرون آورده به پایتخت خود بردند و جمعى از ما را با سم و حبس کشتند. در این وقت پیغمبر سخت گریه می کند و می فرماید اى فرزندان من! هر چه به شما رسید بیشتر به جد شما رسید.

آن گاه فاطمۀ زهرا (س) مى ‏آید و از ظلم هایی که در حق او همسرش شده و غصب فدک‏، ملک خود توسط آنها، و رفتن به میان مهاجرین و انصار و ایراد خطبه ‏اش در خصوص غصب فدک، شکایت می کند. سپس نقل می کند که چگونه جمعى امیر المؤمنین (ع) را از خانه خود براى بیعت گرفتن در سقیفه بنى ساعده بردند،… .[۱]

بنابر این، طبق این روایت که مفضل از امام صادق (ع) نقل می کند، حضرت فاطمه (س) نیز جزو رجعت کنندگان خواهند بود؛ لذا با این فرض، سؤال بعدی در مورد عکس و تصویر آن حضرت موضوعیت ندارد. اگر چه شرعاً ایرادی ندارد که تصویر با حجاب ایشان منتشر شود، در عین حال لزومی نیز برای چنین کار وجود ندارد.

[۱]مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۹ق؛ دوانى، على، مهدى موعود، (ترجمه ج ۵۱، بحار الأنوار)، ص ۱۱۶۶- ۱۱۶۷، اسلامیه، تهران، چاپ بیست و هشتم، ۱۳۷۸ش، «قَالَ الْمُفَضَّلُ یَا سَیِّدِی‏…ثُمَّ تَبْتَدِئُ فَاطِمَه(ع) وَ تَشْکُو مَا نَالَهَا مِنْ أَبِی بَکْرٍ وَ عُمَرَ وَ أَخْذِ فَدَکَ مِنْهَا وَ مَشْیِهَا إِلَیْهِ فِی مَجْمَعٍ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ وَ خِطَابِهَا لَهُ فِی أَمْرِ فَدَکَ وَ مَا رَدَّ عَلَیْهَا مِنْ قَوْلِهِ إِنَّ الْأَنْبِیَاءَ لَا تُورَثُ وَ احْتِجَاجِهَا بِقَوْلِ زَکَرِیَّا وَ یَحْیَى ع وَ قِصَّهِ دَاوُدَ وَ سُلَیْمَانَ ع وَ قَوْلِ عُمَرَ هَاتِی صَحِیفَتَکِ الَّتِی ذَکَرْتِ أَنَّ أَبَاکِ کَتَبَهَا لَکِ وَ إِخْرَاجِهَا الصَّحِیفَهَ وَ أَخْذِهِ إِیَّاهَا مِنْهَا وَ نَشْرِهِ لَهَا عَلَى رُءُوسِ الْأَشْهَادِ مِنْ قُرَیْشٍ وَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ وَ سَائِرِ الْعَرَبِ وَ تَفْلِهِ فِیهَا وَ تَمْزِیقِهِ إِیَّاهَا وَ بُکَائِهَا وَ رُجُوعِهَا إِلَى قَبْرِ أَبِیهَا رَسُولِ اللَّهِ ص بَاکِیَهً حَزِینَهً تَمْشِی عَلَى الرَّمْضَاءِ قَدْ أَقْلَقَتْهَا وَ اسْتِغَاثَتِهَا بِاللَّهِ وَ بِأَبِیهَا رَسُولِ اللَّهِ (ص) وَ تَمَثُّلِهَا بِقَوْلِ رُقَیْقَهَ بِنْتِ صَیْفِی‏ …».

پرسمان مهدوی

#پرسش :
اختلاف بين شيعه و اهل سنت در مورد ولادت حضرت مهدی (عج) به چه علت است؟

#پاسخ :
در پرسش دو احتمال وجود دارد:
الف) احتمال اوّل آن است كه عالمان شيعی و سنی در تولد و عدم تولد امام زمان(عج) اختلاف دارند؛ بدين معنا كه دانشوران شيعی باور دارند امام زمان(ع) متولد شده؛ ولی انديشمندان اهل سنت می‌گويند كه حضرت هنوز متولد نشده است. اگر مقصود اين باشد، بايد گفت: اصل ولادت حضرت مهدی(عج) از واقعيات تاريخ است. به جز ائمه طاهرين و عالمان و محدثان شيعه، بسياری از تاريخ نگاران و محدثان اهل سنت نيز بدين معنا تصريح كرده، و آن را يک واقعيت دانسته‌اند. برخي از نويسندگان، نام بيش از 65 تن از اين عالمان و نام كتب آنان را ذكر نموده‌اند.(1) آن عِدّه از عالمان اهل سنت كه ولادت امام زمان(ع) را انكار كرده‌اند، می‌گويند حضرت در آينده متولد خواهد شد. از آن رو حكومت عباسی با گسترش اخبار مهدويت، به وحشت افتاده بودند و چاره آن كار را در اين ديدند كه امام هادی(ع) و عسكری(ع) را در محاصره قرار بدهند تا همانند جريان فرعون و حضرت موسی(ع) از ولادت امام مهدی(عج) جلوگيری به عمل آورند، يا در كودكی اسشان را بكشند، براي خنثی سازی اين نقشه شوم، امام عسكری(ع) تصميم گرفت جريان ولادت حضرت مهدی(عج) را مخفی نگه دارد و تنها به شيعيان خاص اطلاع دهد.
اين سياست موجب شد برخي در ولادت حضرت شک و ترديد داشته باشند، ليكن در دوره 69 ساله غيبت صغری با شواهد و قرائن برای شيعيان ولادت حضرت ثابت شد، امّا ديگر عالمان به جهت عدم ارتباط آنان با سازمان وكالت تا حدودي شک و ترديد در بين آنان باقی مانده يا اين كه مسايل ديگر در رويكرد آنان مؤثر بوده‌اند. مضافاً بر اين كه در خيلی از مسايل تاريخی مورخان و انديشمندان با هم اختلاف نظر دارند. در اين جا به ديدگاه چند تن از عالمان اهل سنت اشاره می‌شود كه تصريح كرده‌اند حضرت حجّت متولد شده است:

1ـ شمس‌الدين ابن خلكان می‌نويسد: ابوالقاسم محمد بن الحسن العسكری بن علی الهادی بن محمد الجواد، دوازدهمين امام شيعه است. لقب معروف او حجّت است. شيعيان همو را، منتظر و قائم و مهدی می‌دانند.(2)

2ـ شيخ سليمان قندوزی می‌نويسد: خبر معلوم و مسلّم، در نزد موثّقان، اين است كه ولادت قائم(ع)، در نيمه شعبان واقع شده است، به سال 255، در شهر سامرا.(3)

3ـ شيخ عبدالوهاب شعرانی می‌نويسد: مهدی از اولاد امام حسن عسكری(ع) است. در شب نيمه شعبان سال 255 متولد شده و زنده است تا اين كه با عيسی بن مريم ملاقات كند.(4)

ب) احتمال دوم آن است كه انديشمندان شيعه و سنی در تاريخ تولد امام زمان(عج) اختلاف دارند. اگر مقصود آن باشد بايد گفت: اختلاف دانشمندان اهل سنت و شيعيان در خصوص تاريخ تولد و تاريخ وفات بزرگان دين اختصاص به امام زمان(عج) ندارد. آنان در خيلي از مسايل ديگر نيز اختلاف دارند، مثلاً دانشمندان اهل سنت عقيده دارند كه پيامبر(ص) در 12 ربيع الاوّل عام الفيل متولد شده و حال آن كه مورخان شيعه بر اين باورند كه حضرت در 17 ربيع الاول چشم به جهان گشوده است. اين گونه اختلافات به این جهت بوده كه در آن زمان، وسايل و ابزار علمی مانند امروز وجود نداشته است كه تاريخ شفاف ظبط گردد، افزون بر اين كه گذشت زمان در ابهام سازی برخی از مسايل تاريخی نقش دارد.
اختلاف در تاريخ ولادت امام زمان(عج) از اين قاعده جدا نبوده و در تاريخ تولد ایشان نيز ناهمگونی جزیی وجود دارد كه اين گونه تفاوت قابل قبول است.

:books:
1. محمد رضا حكيمی، خورشيد مغرب، ص 18 ؛ محمد كاظم قزوينی، الامام المهدی، صص 8 ـ 11.
2. وفبات الاعيان، ج 3، ص 316.
3. اليواقيت و الجواهر، ص 145.
4. ينابيع الموده، ص 452، به نقل از خورشيد مغرب، ص 20.
موسسه تحقيقاتی حضرت ولی عصر عليه السلام